قله اورست را به‌عنوان بام جهان می‌شناسند. با وجود اینکه اورست مرتفع‌ترین کوه جهان است؛ اما خطرناک‌ترین قله برای صعود شناخته نمی‌شود و با تمام چالش‌ها و ریسک‌هایی همچون ریزش بهمن و طوفان‌هایی وحشتناک، هر ساله افراد زیادی در صف صعود به اورست ایستاده‌اند. افرادی که شور و شوق قرار گرفتن در بلندترین نقطه جهان را دارند شاید شما هم یکی از این افراد باشید! اشتیاق برای صعود به این کوه با توجه به وجود امکانات و لوازم کوهنوردی مدرن تا جایی پیش رفته است که در شرایط آب و هوایی مساعد در قسمت انتهایی مسیر صعود قله شاهد ترافیک انسانی هستیم معمولا از زمانی که کوهنوردان به کمپ اصلی می‌رسند، کل زمان صعود چیزی حدود ۶ تا ۹ هفته به طول می‌انجامد. از زمان رسیدن به کمپ اصلی تا صعود به قله، حدود ۴۰ روز طول می‌کشد. البته نباید فراموش کرد که زمان تطبیق بدن با آب و هوا را نمی‌توان به اجبار کوتاه‌تر نمود.. قله اورست به واسطه شرایط آب و هوایی سخت خود نمی‌تواند میزبانی دائمی برای کوهنوردان باشد؛ اما از گذشته‌های دور ساکنانی تبتی زبان در دره خمبو نپال و سایر نقاط آن در ارتفاع ۴,۲۰۰ متری زندگی می‌کردند و به شغل کشاورزی مشغول بودند. این گروه از مردم بومی به ‌طور سنتی از کوه‌ها بالا نمی‌رفتند و هیمالیا برای آن‌ها مقدس بود. مردم بومی اورست باور داشتند که خدایان و شیاطین در قله‌ها زندگی می‌کنند.

مسیر صعود به قله اورست

اورست دارای دو مسیر اصلی صعود است که یکی در دامنه جنوبی در نپال ( رخ جنوبی اورست) و دیگری در دامنه شمالی در تبت قرار دارد. همچنین تعداد زیادی مسیرهای فرعی که استفاده کمتری از آن‌ها می‌شود.

بیس کمپ،شروع صعود ۵۴۰۰ متری

در واقع دو بیس کمپ در اورست وجود دارد یکی بیس کمپ شمالی و دیگری بیس کمپ جنوبی و هرکدام از آن‌ها در دو طرف مخالف اورست واقع شده‌اند.

بیس کمپ جنوبی در نپال قرار دارد. این بیس کمپ با پرواز یا مسیر کوهپیمایی از کاتماندو تا فرودگاه لوکلا و سپس یک مسیر پیاده‌گردی دیگر به‌سمت کمپ قابل دسترسی است.

بیس کمپ جنوبی در تبت و در طرف چینی آن قرار این بیس کمپ از طریق یک جاده ۱۰۰ کیلومتری از بزرگراه فرندشیپ در نزدیکی شلکار قابل دسترسی است.

وقتی به‌سمت بیس کمپ اورست بالا می‌روید، یخچال‌هایی را خواهید دید که مسیر را احاطه کرده‌اند. این یخچال‌ها دیدنی و زیبا هستند و مشاهده آن‌ها لذت‌بخش است؛ ولی اگر زیاد نزدیک آن‌ها شوید می‌توانند کاملا مرگ‌بار باشند.

لباسهایتان در طول شب به قالبهای یخ عجیب و غریب تبدیل میشوند. این اتفاق برای موهای خیستان نیز می افتد. وعده غذایی را باید به سرعت تمام کنید، زیرا بلافاصله در بشقابتان سرد میشود چادرهای رنگارنگ کوهنوردان، روزنامه نگارها، و سایر چیزهای هیجان انگیز اینجا نمود دارد. هیچ قله ای در جهان چنین تصویری ارائه نمی دهد.

بهمن های مکرر در دامنه های نوپتسه، لهولا و پومری سرازیر میشوند و صدایشان به گوش میرسد. به یخشار خمبو نگاه می کنید و به صدای سقوط هولناک یخ در این مسیر گوش می سپارید. بیس کمپ محل امید و ناامیدی است. برخی از کوهنوردان به آرزوی خود میرسند، در حالی که دیگران با یک رویای نیمه تمام به خانه بازخواهند گشت.

یخشار خمبو ارتفاع ۵۵۰۰ متری

یک آبشار یخی است که در پیشانی یخچال خومبو و انتهای چال غربی در ارتفاع ۵۴۸۶ متری دامنه جنوبی کوه اورست در نپال قرار دارد و اندکی بالاتر از کمپ اصلی اورست و جنوب غربی قله اورست واقع شده است. این یخشار یکی از خطرناک‌ترین موانع در مسیر جبهه جنوبی قله اورست به‌شمار می‌رود.

کمپ ۱ عبور از دره سکوت ارتفاع ۶۱۰۰ متری

اولین کمپ در مسیر صعود اورست. این منطقه وسیع و مسطحی از برف بی پایان، شکافهای عمیق و دیواره های کوهستانی است که غالبا توسط بهمن جاروب میشود. در اینجا می توان شب هنگام صدای شکستن و ترک خوردن یخچال را از زمین شنید. باید امید داشت که این شکافها در زیر چادر قرار نگرفته باشند. اما اینجاست که برای اولین بار، فقط با چند قدم حرکت به یک گوشه، می توانید نمایی نزدیک از قله اورست داشته باشید. دقت کنید که محل چادر نزدیک به شکافهای کوچک و بزرگ نباشد.

کمپ۲ ارتفاع ۶۴۰۰ متری

پس از یک راهپیمایی بی پایان و آهسته در دره سکوت، سرانجام به پای دیواره یخی لوتسه می رسید. این مکان کمپ دو در مسیر صعود اورست است. محلی خیره کننده. می توانید در این منطقه در زمان هم هوایی به جستجوی تجهیزات قدیمی کوهنوردی که قسمتی از تاریخ را تشکیل می دهند بپردازید. اینجا آخرین فرصت برای تهیه یک وعده غذایی مناسب است. پس از آن باید با غذاهای فوری سر کنید.

کمپ۳،عبور از دیواره لوتسه ارتفاع۶۸۰۰ متری

تصور کنید که در یک روز آفتابی زمستانی در یک شیب یخی و جالب سر می خورید. تنها فرقش این است که ارتفاع این یکی ۱۲۰۰ متر می باشد. سرسره ای بزرگ در مسیر صعود اورست که اصلا مناسب بازی کردن نیست. قسمت خطرناک آن متصل شدن به طنابهای با توان مشکوک و تغییر دادن کارابین بین طنابهاست. ممکن است حس واضحی نسبت به محیط به خصوص در زمان پایین آمدن نداشته باشید، اما تمرکز حیاتی است. یک سر خوردن و تمام…

صعود به سمت این دیواره یخی یک راهپیمایی در منطقه ای مسطح است که شما را به خوبی گرم می کند. در دیواره وارد طناب ها میشوید و شیب یخی بلافاصله شروع میشود. پس از یک ساعت به یک برآمدگی یخی می رسید. پس از آن، یک صعود در مسیر شیب دار یخی به کمپ سه انجام میشود. این امکان هست که بلوک های یخی از زیر پای کوهنوردان فرو بریزد. مراقب سرتان باشید و به پاهایتان تکیه کنید. وزنتان را روی طناب نیاندازید.

کمپ۴ ،رسیدن به منطقه مرگ ارتفاع ۸۰۰۰ متری

کمپ چهار در یک فلات شبیه به سطح کره ماه قرار دارد. شما در لبه جو هستید و آسمان به رنگ آبی تیره می باشد. فقط با قدری فراتر رفتن از کمپ می توانید سایر غولهای هیمالیا مانند کانگچنجونگا، لوتسه و ماکالو را ببینید. با این حال، این مکان جایی نیست که بتوان در آن سرگرم شد. افراد اغلب زیاد حرف نمی زنند و در حال استراحت در چادر هستند. پس از چند ساعت استراحت با پوشیدن تجهیزات برای قسمت نهایی ماجراجویی و تلاش قله حرکتتان شروع می شود.

قله اورست ،رسیدن به بام دنیا ارتفاع ۸۸۴۹ متری

آخرین گامها در مسیر صعود اورست. بالاخره زمان نهایی فرا رسیده است. حدود ساعت ۱۱ شب، آخرین وسایل را پوشیده و بیرون می آیید. چراغ پیشانی کوهنوردان سوسو می زند. کاملا ساکت هستند و هیچ کس صحبت نمی کند. این وحشتناک است و شما در انتظار اولین پرتوی طلوع پیوسته صعود می کنید. شب به شدت سرد و مسیر یخ زده و پرشیب است. تبریخ و کرامپون به سختی درون یخ فرو می رود. کسی بر می گردد:”نمی توانم ادامه دهم، موفق باشید.”

برای غلبه بر سرما و سرمازدگی به پاهای خود می کوبید. قدری استراحت می کنید و بطری اکسیژنتان(در صورت استفاده) را تعویض می نمایید. یک برآمدگی در پیش است و دقیقا بالاتر از آن، نه خیلی دور، قله جنوبی قرار دارد. شروع به لذت بردن از منظره و موفقیت احتمالی خواهید کرد. سرانجام به فلات کوچک قله جنوبی قدم می گذارید و آنجا درست در گوشه ای از آن خود قله اورست قرار دارد.

بارها و بارها در تصاویر و از دور آنرا دیده اید، اما به ناگاه بسیار نزدیک خواهد بود. تنها قدری جلوتر. تقریبا می توانید آنرا لمس کنید. از قله جنوبی تنها ۲ ساعت تا تحقق رویا فاصله هست.

قدمگاه هیلاری جایی در وسط قرار دارد، سنگنوردی کوچکی که به آسمان ختم میشود.پس از عبور از این قسمت باریک به روی خط الراس قدم می گذارید. با کرامپون های خود از یک زاویه تیز و کج به سمت کنار خط الراس بالا می روید. تمام حواس و تمرکزتان را در زمان عبور از این قسمت جمع کنید. خط الراس ممکن است گسترده و زیبا به نظر برسد. البته قدمگاه هیلاری آنقدرها هم که به نظر میرسد سخت نیست اما قطعا یکی از جذابترین نقاط مسیر صعود اورست می باشد. طنابها را به دقت بررسی کنید.

پس از قدمگاه، اشکال عجیب موج مانند سفیدی از برف یخ زده به چشم می خورد. به سمت آنها بالا میروید. این قسمت شیب زیادی ندارد. هنوز هم مراقب باشید و با تبریختان کار کنید. ممکن است مشتاقانه به دنبال قله باشید، اما آنچه که مشاهده خواهید کرد یک لبه سفید در افق است. شما نمی دانید چقدر راه مانده و احساس ناامیدی و خستگی می کنید. سپس به لبه سفید دیگری می رسید، اما این بار ادامه پیدا نمی کند. در پشت آن یک شیب به پایین وجود دارد و شما در حال تماشای پایین به سمت شمال اورست هستید. تبریک به قله رسیدید.

خطرات صعود به قله اورست

صعود به قله اورست به هیچ وجه کار آسانی نیست .آماده شدن برای صعود نیاز به آموزش های کوهنوردی زیادی دارد در ارتفاع قله اورست تنها یک سوم فشار هوا در مقایسه با سطح دریا وجود دارد. این کمبود فشار هوا تاثیر جدی روی عملکرد صعودکننده می گذارد. به همین دلیل دانشمندان تعیین کرده اند که بدن انسان توانایی ماندن به طور نامحدود بالای پنج هزار متر را ندارد.

با بالا رفتن هر چه بیشتر اکسیژن دریافتی آنها کاهش یافته و بدن آنها در معرض مخاطراتی از جمله، بیماری ارتفاع قرار میگیرد. شانس سرمازدگی همچنین در چنین ارتفاعی به شدت افزایش می یابد، چرا که قلب در این شرایط سخت تر کار کرده و خونرسانی به بدن به دشواری انجام میشود. اندامهای حیاتی در اولویت قرار گرفته و انگشتان در اهمیت های بعدی قرار میگیرند.

اکثریت کوهنوردان برای صعود به قله اورست از اکسیژن کمکی استفاده میکنند تا آثار ارتفاع را کاهش دهند. اگرچه این سیستم هم معایب و خطرات خاص خود را دارد. برای تازه کارها، گران، سنگین هستند. به علاوه، گاز تنفسی ،اکسیژن نسبی را نهایتا در سطح بیس کمپ بالا می برد و در صورت پایان یافتن ناگهانی اکسیژن در روز قله، بدن فرد نمیتواند با این کمبود اکسیژن ناگهانی منطبق شود. به طور کلی این سیستم ها دارای خطای بالایی هستند

دمای هوا قله اورست در ماه ژانویه به طور متوسط ۳۶ درجه زیر صفر است و حتی می تواند تا ۶۰- درجه سانتیگراد کاهش یابد. میانگین دمای قله در جولای ۱۹- درجه سانتیگراد می باشد. به طور کلی شب ها خنک تر و روزها گرم تر است

یکی از مهمترین نگرانی های کوهنوردان در اورست، وزش باد است. در فصل زمستان سرعت باد حتی به ۲۸۵ کیلومتر در ساعت نیز میرسد. در حالت عادی هم تغییرات سریع می تواند به بادهایی با سرعت صد کیلومتر در ساعت منجر شود.

بهترین زمان صعود به قله اورست

میانگین دمای اورست در ماه های تیر و مرداد منفی ۱۸ درجه سانتیگراد است و در شهریور به منفی ۲۱ درجه سانتیگراد می رسد.

شاید تصور کنید که در کوه اورست همیشه برف ببارد اما اینطور نیست. اکثر مواقع بارش اتفاق نمی افتد و نکته جالب تر این که باران نیز می بارد. معمولا از آذر تا اسفند باران و برف می بارد که همراه با طوفان های شدید است. بعضی وقت ها ارتفاع برف به ۳ متر نیز می رسد! در فصل تابستان رطوبت هوا بسیار بالا است و با ورود به پاییز رطوبت هوا کم شده و در زمستان هوا خشک و طولانی می شود.
در زمستان، ترکیبی از فشار هوای بسیار پایین (که به طور قابل توجهی صعود را کند می کند)، دمای پایین هوا و سرعت باد زیاد، کوهنوردان را در اورست در معرض خطر فوق العاده بالایی از سرمازدگی، هیپوترمی، بیماری حاد کوهستانی قرار می دهد

محققان توصیه می کنند که کوهنوردان قبل از انجام اقدام برای صعود زمستانی فرآیند پیش هم هوایی را در خانه انجام دهند که از جمله آنها می توان به اتاق هیپوباریک(کم فشار) اشاره کرد.

بهترین فصل صعود به قله اورست از لحاظ دمایی طبیعتا فصل تابستان است اما به لحاظ بارش باران های موسمی، مسیرهای صعود گلی می شوند و صعود را سخت می کنند. بنابراین فصل های پاییز و بهار اگرچه از تابستان سردترند اما بارش خیلی کمتر است و این مسئله صعود به قله اورست را آسان تر می کند.

اولین فاتحان اورست

سِر ادموند هیلاری کوهنورد و کاشف و نیکوکار نیوزلندی بود. او و تنزینگ نورگی نخستین انسان‌هایی بودند که تحت پوشش سفر اکتشافی کوه اورست بریتانیا ۱۹۵۳ به قله اورست صعود کردند. این دو نفر که در بیست و نه مه ۱۹۵۳ در ساعت ۱۱٫۳۰ به قله اورست رسیدند هر دو عضو یک هیئت انگلیسی به سرپرستی جان هانت بودند که از مسیر یال جنوب شرقی (با عبور از آبشار یخی، کم غربی و لوتسه فیس) به قله رسیدند.

هیلاری زنبورداری نیوزلندی بود که بعدها از سوی ملکه انگلیس به دریافت لقب سر یا شوالیه مفتخر گردید.

معروف ترین فاتحان ایرانی اورست

هومن آپرین نوامبر در سال ۱۹۹۰ با تابعیت آمریکایی و جلال چشمه قصابانی و محمد حسن نجاریان و حمید رضا اولنج و محمد اوراز در ۳۰ اردیبهشت  ۱۳۷۷ جزء اولین فاتحان ایرانی  قله اورست می باشند.

هزینه های صعود به اورست

با جمع زدن هزینه‌های ضروری صعود، منهای بلیت رفت و برگشت به نپال، یک صعود اورست در سال آینده، چیزی حدود ۴۰۰۰۰ دلار برای هر نفر آب خواهد خورد. رقمی که با نرخ کنونی ارز، ۴۵۰ میلیون را رد می‌کند و به ۵۰۰ میلیون نزدیک می‌شود. هزینه سنگینی که قطعاً تأمین آن برای هرکدام از کوهنوردان ایرانی بسیار دشوار و بدون داشتن اسپانسر غیرممکن خواهد بود.
البته این ارقام برای افراد عادی در کشورهای دیگر هم قابل توجه و گران است. به همین خاطر هم پای توریست‌های متمول به اورست باز شده و بسیاری از صعود کنندگان سال گذشته، برای اولین بار کوهنوردی حرفه‌ای را به لطف ثروتشان در اورست تجربه کردند.

تجهیزات لازم برای صعود به اورست

برای صعود به اورست، لباس‌های مخصوصی وجود دارد که طبیعتا قیمت‌شان هم با لباس های معمولی کوهنوردی متفاوت است. لباسی که باید در مرحله نهایی صعود به قله پوشیده شود در اصطلاح به آن «داون سوئیت» گفته می‌شود و قیمت آن از هزار دلار آغاز می‌شود و در کنار آن یک هیمالیانورد باید کفش سه پوش هم همراه داشته باشد که آن هم در حدود هزار دلار است. کوله پشتی و دیگر وسایل انفرادی هم در این بین هزینه‌هایی دارد
در فعالیت های کوهنوردی به ویژه در صعودهای سنگین همچون اورست نحوه چیدمان وسایل در کوله پشتی اهمیت بسیار زیادی دارد. از آنجایی که نیاز است در شرایط مختلف بتوانید به لوازم و وسایل مورد نیاز خود دسترسی کامل داشته باشید و همچنین برای قرار دادن وسایل مختلف در کوله با کمبود فضا مواجه نشوید، آشنایی با نکات طرز چیدن کوله پشتی کوهنوردی برای شما اهمیت زیادی دارد. شما باید بدانید که می بایست هر وسیله ضروری و غیرضروری بزرگ یا کوچک را به چه شکل و در در چه بخشی از کوله پشتی خود قرار دهید.

پوشش گیاهی و جانوری در اورست

از آنجا که در بالاترین قسمت اورست کاهش دما و فشار جو وجود دارد ، از اسکان بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی جلوگیری می شود. فقط برخی حیوانات قادر ماندن در اورست هستند. نمونه ای از این موارد yaks است. آنها حیواناتی هستند که ریه های بزرگی دارند که به آنها امکان می دهد در مکانهایی تا ارتفاع ۶٫۰۰۰ متر زنده بمانند.

برخی از حیواناتی که می توانند در این مکان ها زنده بمانند ، پانداهای قرمز ، خرس های سیاه هیمالیا ، پلنگ برفی ، برخی از گونه های عنکبوت ، کرکس و برخی از پیکاها هستند. دومی فقط در بعضی از مواقع سال برای پناه بردن به کوهستان می روند.

در مورد گیاهان ، تنوع کمتری دارد تا جایی که در برخی از سنگها می توان خزه ها را مشاهده کرد ، اگرچه از ۴۸۷۶ متر ارتفاع ، فقط می توانید گلسنگ ها و گیاهانی را پیدا کنید که بالشتک تشکیل می دهند. بالاتر از ۵۶۰۰ متر ارتفاع ، هیچ گونه پوشش گیاهی وجود ندارد.

 امروزه صدها نفر هر سال، به لطف رشد دانش، تکنولوژی و زیرساختهای جذاب که توسط تورهای تجاری برای صعود به کوههای بلند ساخته شده است و با قبول ریسک و پرداخت هزینه های بالا از طرف این تورها، کوهنوردان راهی کوه میشوند. بزرگ‌ترین خطر برای کوهنوردانی که قصد صعود به قله اورست را دارند آماده نبودن و بی‌تجربگی است. مشکل اینجاست که بسیاری از افراد تصور می‌کنند رفتن به قله اورست مثل یک پیاده‌روی معمولی در مسیری سربالایی است و عملا کوهنوردی محسوب نمی‌شود و اگرهم مشکلی پیش بیاید، شرپاها به آنها کمک می‌کنند. اما حقیقت این است که در مواقع بروز خطر، هر کسی به فکر خویش است و ممکن است اصلا برای نجات افراد دیگر هیچ کاری انجام ندهد به همین دلیل است که باید با آمادگی جسمانی، روحی، تجهیزات کامل و گروهی مورد اعتماد سفر کنید.