علایم و پیشگیری از افت قند خون در کوهنوردی

یکی از اتفاقاتی که در برنامه‌های کوهنوردی با آن مواجه می‌شویم افت قند خون خود ما یا یکی از هم‌نوردان ماست.گاهی علت افت قند خون مشخص است؛ترشح یا تزریق بیش ازحد انسولین،خیلی کم غذا خوردن،غذا نخوردن طولانی‌مدت، عدم مصرف میان وعده بعد از ترزیق انسولین در دیابتی ها، فعالیت فیزیکی بیش از حد، بیماری، یاداروها اما گاهی این اتفاق بدون دلیل مشخصی می‌افتد. افت قند خون یعنی میزان قند خون زیر 70 میلی گرم دردسی لیتر باشد. در این مقاله به هیپوگلیسمی ناشی از ورزش یا افت قند خون در اثر ورزش می پردازیم و پیرامون علائم، علل، درمان و راهکارهای پیشگیری از آن نیز بحث خواهیم کرد:

هیپوگلیسمی ناشی از ورزش (EIH) اصطلاح پزشکی برای کاهش قند خون در حین یا بعد از ورزش است. این عارضه می تواند باعث طیف وسیعی از علائم از جمله ضعف، لرزش و خستگی شدید شود.

گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است. در حین ورزش، بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد و در نتیجه گلوکز بیشتری مصرف می کند. این افزایش تقاضا برای گلوکز است که می تواند افت قند خون ناشی از ورزش را تحریک کند. عوامل دیگری نیز ممکن است نقش داشته باشند.

افت قند خون در اثر ورزش چیست؟

هیپوگلیسمی وضعیتی است که در آن گلوکز کافی در خون برای تامین انرژی مورد نیاز بدن وجود ندارد. پزشکان به طور کلی هیپوگلیسمی را به عنوان گلوکز خون کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) تعریف می کنند. با این حال، بیشتر افراد تا زمانی که سطح گلوکز خونشان به کمتر از 55 میلی گرم در دسی لیتر کاهش پیدا نکند، علائم هیپوگلیسمی را تجربه نمی کنند.

بدن ما کربوهیدرات ها را به گلوکز متابولیزه می کند. سپس گلوکز وارد جریان خون می شود و لوزالمعده با تولید انسولین پاسخ می دهد. انسولین به گلوکز کمک می کند تا وارد سلول های بدن شود تا از آن برای سوخت استفاده کند.

هیپوگلیسمی ناشی از ورزش (EIH) اصطلاح پزشکی برای کاهش قند خون در حین یا بعد از ورزش است. این عارضه می تواند باعث طیف وسیعی از علائم از جمله ضعف، لرزش و خستگی شدید شود.
ورزش باعث افزایش تقاضای گلوکز می شود، زیرا عضلات فعال به سوخت اضافی نیاز دارند. ورزش همچنین ممکن است فرد را نسبت به انسولین حساس تر کند، به این معنی که انسولین موثرتر عمل می کند و گلوکز خون را با سرعت بیشتری کاهش می دهد. این عوامل با هم می توانند باعث افت قند خون ناشی از ورزش شوند.

اولین راهکاری که به شما کمک می‌کند افت‌قند‌خون را تشخیص دهید،آشنایی با علائم جسمی آن است.بعضا علایم افت‌قند‌خون در افراد متفاوت است اما طیفی از علایم،که توسط انجمن دیابت امریکا تایید شده،معمولا بین افراد مشترک است،علایم در سه مرحله، افت قند خون خفیف، متوسط و شدید بروز پیدا می کنند، بدنبال این علایم باشید:

*مرحله اول:

تعریق بخصوص درناحیه گردن و خط رویش مو.
عصبی بودن،لرزیدن و ضعف.
گرسنگی شدید و کمی حالت تهوع.
سرگیجه و سردرد.
تاری دید.
تپش قلب سریع و احساس مضطرب بودن.

*مرحله دوم:

ناتوانی در تمرکز.
گیجی و بیقراری.
لکنت زبان.
سفت‌شدن عضلات.
تغییر رفتار فردی مثل گریه کردن یا عصبی بودن.

*مرحله سوم:

تشنج.
عدم هوشیاری (کما).
سکته.
مرگ.

دومین واکنش ما پس از تشخیص علایم کمک به برطرف کردن آنهاست.پس در اسرع وقت قند خون را بالا ببرید. در مرحله اول 15 گرم ماده قندی (3 تا 4 حبه قند یا دو قاشق ژله/ نصف فنجان آبمیوه/ 1 قاشق عسل/ 1 قاشق شکر/یک تکه میوه (موز،سیب،پرتقال)) به فرد بدهید،بعد از 15 دقیقه اگر علایم بهتر نشد یا وارد فاز دوم شد، مجددا هم به وی ماده قندی بدهید.معمولا در 15 دقیقه بعدی با خوردن کمی غذا بهتر خواهد شد.

در گام آخر بعد از برنامه فرد باید به پزشک مراجعه کندو با پایش قند خون از بروز این رخداد در صعودهای بعدی پیشگیری بعمل آورد.

چگونه مانع افت قند خون در کوهنوردی شویم:

برای پیشگیری از افت قندخون در روز برنامه حتما قبل از شروع برنامه صبحانه بخورید، حتی اگر برای صبحانه خوردن ساعت 3 صبح از خواب بیدار می شوید. و در وعده صبحانه نان، کورن فلکس، انواع توت، مغز دانه،اوت‌میل، میل کنید، قندهای پیچیده دیرتر معده شما را ترک می کنند و تازمان خوردن صبحانه یا میان وعده (حدود 9 صبح) در روز برنامه قند خون شما رو تامین می کنند. توجه کنید نوشیدن آبمیوه بخصوص آبمیوه صنعتی و خوردن مقدار زیادی قند و شکر می تواند با تحریک ترشح انسولین، افت قند خون را در پی داشته باشد.ضمنا فراموش نکنید شب قبل از برنامه بدون خوردن شام نخوابید.