گورتکس و کاربرد‌هایش در کوهنوردی
گورتکس چیست؟
در واقع پارچه گورتکس یک گارانتی برای خشک ماندن در هوای سرد کوهستان می‌باشد. ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از عملکرد پارچه گورتکس داشت این است که جلوی نفوذ آب را می‌گیرد؛ اما همزمان به بخار آب اجازه می‌دهد که از آن عبور کند. این قابلیت در کوهنوردی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، زیرا به شما امکان محافظت در برابر خیس شدن را می‌دهد اما هم زمان، تنفس پذیری را نیز از شما سلب نمی‌کند.
درنتیجه از خیس شدن شما به وسیله عرق کردن نیز جلوگیری می‌شود؛ اما اگر بخواهیم لباس گورتکس را از نگاهی علمی‌تر بررسی کنیم، باید بگوییم گورتکس کوهنوردی از لایه‌های مختلفی تشکیل شده که یکی از آن‌ها تترا فلوئورو اتیلن است که به آن تفلون نیز می‌گویند و با نماد PTFE (ePTFE) شناخته می‌شود.
با پشت سر گذاشتن مراحل ساخت به مرحله‌ای می‌رسد که به دلیل منافذ بسیار ریز خود، بخار را به سادگی از خود عبور می‌دهد اما جلوی ورود هر مولکول آب را می‌گیرد. در واقع ابعاد این منافذ تقریباً ۲۰۰۰۰ برابر کوچک‌تر از یک قطره آب و ۷۰۰ بار بزرگ‌تر از مولکول بخار است. درنتیجه این لایه موجب می‌شود لباس گورتکس، ضد آب و باد باشد و همزمان، تنفس‌پذیری خود را به هیچ نحوی از دست ندهد.
سرگذشت پارچه گورتکس
خالق این فرآیند شگفت‌انگیز و مؤسس شرکت، W.L. Gore and Associates، ویلبرت ال گور است. ویلبرت در سال 1940 در شرکت دوپونت شروع به کار کرد. در آن سال‌ها پیشرفت تکنولوژی توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده بود و ویلبرت ال گور به تترا فلوئورو اتیلن یا PTFE که یکی از جذاب‌ترین پلاستیک‌های شرکت دوپونت است، علاقه‌مند شد و شروع به کار با این متریال کرد.
در نهایت در سال 1958 کار در شرکت را رها کرد و به دنبال خصوصیات کشف نشده متریال مورد علاقه‌اش یا همان PTFE رفت. اما در این مسیر ویلبرت تنها نبود؛ بلکه همسرش جنویو و پسرش باب در این مسیر او را همراهی می‌کردند.
سال‌ها تحقیق و بررسی، خانواده گور را به هیچ نتیجه‌ای نرساند و در یکی از روز‌های سال 1969 باب گور که از آزمایش‌های مکرر کلافه شده بود، در آزمایش با میله‌های گرم شده کششی PTFE بر خلاف همیشه با یک حرکت ناگهانی میله را کشید و از نتیجه کار متعجب شد. در واقع میله بیش از هزار برابر همیشه کشیده شد و ماده‌ای که بیشتر از 70 درصد هوا داشت به وجود آمد و درنتیجه آزمایش های خانواده گور به نتایج خود نزدیک‌تر شد.
یک دهه بعد شرکت W.L. Gore and Associates ماده حدید خود را تولید و ثبت کردند و آن گورتکس نام گذاری شد. آخرین اختراعات خانواده گور از این متریال در سال 1980 ثبت شد و چهار سال بعد اولین لباس گورتکس وارد بازار شد.
اما علی رغم تمام این اطلاعات، پارچه گورتکس از حواشی در امان نماند، زیرا در دهه 70 میلادی یک پرونده قضایی در حوزه اثبات اختراع ePTFE درجریان افتاد ولی این اتفاق مانع پیشرفت این متریال نشد و پارچه گورتکس به مسیر موفقیت ادامه داد. حتی امروزه نیز این شرکت تلاش می‌کند تا با علم روز رقابت کند و همیشه حرف تازه‌ای برای گفتن دارد.
امروزه شرکت W.L. Gore and Associates کار خود را گسترش داده و هم‌اکنون در کشور‌های مختلفی چون ایالات متحده، آلمان، بریتانیا، ژاپن و چین فعالیت می‌کند. در واقع GORE-TEX نیز ترکیبی از دو کلمه GORE که نام خانوادگی مخترع آن است در ترکیب با TEX که مخفف کلمه Textile به معنای الیاف است می‌باشد.
پارچه گورتکس چه کاربرد‌هایی دارد؟
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا همه کوهنوردان حاضر هستند که بودجه زیادی را برای خرید لباس گورتکس هزینه کنند؟ برای جواب به این سوال بهتر است یک کوهنورد را تصور کنید که یک کاپشن ضد آب پوشیده و به دلیل فعالیت شروع به تعرق می‌کند. اما متریال ضدآب او هیچ راه تنفسی ندارد و درنتیجه به تدریج شما شاهد خیس شدن با عرق بدن خود از داخل هستید!
خوب هدف پوشیدن پوشاک ضد آب خشک ماندن است اما اگر انتخاب درستی نداشته باشیم ممکن است این اتفاق از داخل لایه‌ها برایمان بیافتد که نتیجه آن بسیار خطرناک است زیرا می‌تواند باعث حوادثی مثل سرمازدگی شود.
پس باید توجه کنیم متریالی انتخاب کنیم که علاوه بر محافظت از شما در برابر نفوذ آب، تنفس پذیری داشته باشد تا از عرق خود خیس نشوید!
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، پارچه گورتکس در حدود ۹ میلیارد منفذ در هر اینچ مربع دارد و با عبور مولکول‌های هوا و عدم نفوذ مولکول آب، از شما در هنگام فعالیت کوهنوردی محافظت می‌کند. اما پارچه گورتکس توانایی‌های مازادی نیز به دست آورده است زیرا امروزه این متریال را انواع گوناگونی تولید می‌کنند. برای مثال نوعی از پارچه گورتکس تولید شده که ماده‌ای دافع چربی دارد و باعث می‌شود کفش و لباس گورتکس دیرتر کثیف شود و از جذب آلودگی به دور می‌ماند.
البته نوعی از پارچه گورتکس نیز وجود دارد که همه‌ی این خصوصیات را داراست اما در مقابل نفوذ آب مقاومت خیلی بالایی ندارد. در نتیجه برای محیط‌های مرطوب انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. در ادامه انواع پارچه گورتکس را مرور میکنیم.
علاوه بر لباس گورتکس، به طور کلی کاربرد آن را می‌توانیم در اکسسوری ها شامل دستکش و روکش های تجهیزات، صنعت پزشکی و حتی لباس فضانوردان نیز ببینیم! یکی دیگر از کاربرد‌های جالب این فناوری استفاده از آن در بسته بندی و محافظت اسناد باستانی است. زیرا با کمک آن هیچ رطوبتی موجب تخریب یک سند ارزشمند نمی‌شود.
انواع پارچه گورتکس
شما شاهد رشد هر روزه دنیای تکنولوژی هستید و پارچه گورتکس نیز از این پیشرفت عقب نمی‌ماند! در واقع امروزه انواع مختلفی از پارچه گورتکس تولید شده که در زیر به چند نوع از آن اشاره میکنیم:
- گورتکس کلاسیک
- پرو گورتکس
- گورتکس اکتیو
- شیک درای
گورتکس کلاسیک
نوع اولیه از GORE-TEX در دهه 60 میلادی شکل گرفت.با این که پارچه گورتکس کلاسیک به اندازه دیگر شکل های جدید و متفاوت آن مقاوم نیست، اما بسیار پرکاربرد است و در کفش، کاپشن و دیگر تجهیزات کوهنوردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع نوع کلاسیک بسیار تطبیق‌پذیر است و برای انواع فعالیت‌ها به کار می‌رود.
البته در ساختار های آستر Z و دو یا سه لایه طبقه بندی می‌شود که به ویژگی ها و وظایف پارچه گورتکس در لوازم مختلف بستگی دارد. اما نسبت به انوع پرو یا اکتیو با قیمت مناسب‌تری در دسترستان قرار می‌گیرد.
پرو گورتکس
به GORE-TEX Pro معمولاً وظایف سنگینی داده می‌شود زیرا نسبت به پارچه گورتکس اولیه مقاومت بیشتری دارد و در نتیجه برای تجهیزات کوهنوردی خصوصاً لباس‌های طراحی شده برای آب و هوای سرد کوهستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع این نوع از پارچه گورتکس یک ساختار سه لایه محکم برای حداکثر محافظت از شما در کوهستان است.
گورتکس اکتیو
همان‌طور که از اسمش حدس می‌زنید، بهتر است پارچه گورتکس اکتیو را برای فعالیت‌های ورزشی مانند اسکی یا هایکینگ‌های طولانی استفاده کنید. در وقع شما هنگام فعالیت های شدید ورزشی به پوششی نیاز دارید که تنفس پذیری کاملی داشته باشد و در عین حال از شما در طول فعالیت محافظت کند و نوع اکتیو این تقاضا را به طور کامل برآورده می‌کند.
در این نوع از پارچه گورتکس تمرکز طراح بر روی حداکثر تنفس و حداقل وزن بدون کاهش ویژگی ضد آب بودن آن است.لباس گورتکس از این نوع، با کلاهی متناسب با کلاه ایمنی، جیب‌های مش و زیر بغل‌هایی با حداکثر تنفس پذیری طراحی و تولید می‌شود.
شیک درای
GORE-TEX SHAKEDRY نسبت به مدل های دیگر جدید تر است در نتیجه با کمک علم روز، از تنفس پذیری بیشتر و وزن کمتری نسبت به انواع پرو و کلاسیک برخوردار گشته است. در نتیجه برای فعالیت‌های پُر تحرک مثل دیدن و دوچرخه سواری یک انتخاب عالی محسوب می‌شود.
البته انواع دیگری از پارچه گورتکس موجود است که به طور تخصصی برای کفش یا اکسسوری های تجهیزات کوهنوردی طراحی شده است. برای مثال سراوند نوعی از GORE-TEX است که در تولید کفش کوهنوردی به کار می‌رود و در کنار ضد آب بودن در تنفس پذیری هر چه بیشتر آن‌ها تمرکز کرده است.
همچنین، شرکت GORE-TEX همواره در حال پیشرفت و به روز رسانی خود با علم و تکنولوژی روز است هر بار نوع جدیدی از فنآوری را به محصولات خود واگذار می‌کند. پس شما نیز برای شناخت گورتکس زمانه‌ی خود، به روز باشید!
ویژگی‌های پارچه گورتکس را بشناسید
همان‌طور که می‌دانید خشک ماندن در هنگام کوهنوردی اهمیت والایی دارد زیرا یک بدن خیس به شدت در معرض از دست دادن دماست و ممکن است شما را در معرض خطر سرمازدگی قرار دهد. برای جلوگیری از آن و در نتیجه محافظت بیشتر از سلامتی، کوهنوردان از پارچه گورتکس کمک می‌گیرند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوئیم برای ایجاد یک پوشش ضد آب و باد با قابلیت تنفس پذیری گورتکس تنها انتخاب شماست!
اما فکر می‌کنید این فنآوری چه ویژگی‌های دیگری دارد که این همه مورد استقبال افراد در سراسر جهان قرار گرفته است؟ در ادامه مهم‌ترین خصوصیات پارچه گورتکس را برایتان لیست کردیم:
- سبکی عالی و انعطاف مناسب در هنگام فعالیت
- مقاومت در برابر سایش
- ضدآب و باد بودن
- قابلیت تنفس پذیری فوق‌العاده
- مراقبت آسان و شستشوی راحت
خرید گورتکس تا چه اندازه بودجه نیاز دارد؟
باید بدانید که پارچه گورتکس یکی از گران قیمت ترین نوع در پارچه‌های مصنوعی است اما با توجه به خصوصیات بی نظیر آن کاملاً ارزش خرید دارد. علاوه بر این شرکت GORE-TEX تنها به برند های مطرح جهانی اجازه استفاده از آن را در محصولاتشان می‌دهد. در واقع این کمپانی حساسیت به خصوصی برای ارائه محصولاتش دارد و قبل از ورود به بازار آزمایش های متنوعی برای اثبات کارآیی آن انجام می‌دهد.
به همین دلیل است که بسیاری از کوهنوردان به لوگوی شرکت GORE-TEX با احترام نگاه می‌کنند و بر این معتقدند که ارزش خرید این محصولات ثابت شده است.
مراقبت از پارچه گورتکس به چه صورت است؟
فرقی نمی‌کند کدام یک از محصولات GORE-TEX را خریداری کرده‌اید. یک دستکش کوهنوردی، کفش یا کاپشن گورتکس کوهنوردی، در هر صورت باید بدانید از آن‌ها چگونه مراقبت کنید زیرا یک محصول با ارزش در دستان شماست.
البته این تولیدات دوام بالایی دارند اما اگر از آن‌ها به خوبی محافظت نشود ممکن است از میزان کارآیی آن‌ها کاسته شود. جالب است بدانید درزهای لایه گورتکس که با نام SEAM شناخته می‌شوند، در برابر پیچش ۵ تا ۱۶ بار با‌دوام‌تر از مدل‌های دیگر هستند اما به هر حال کارهایی مثل تا شدن مکرر و تحت فشار بودن از میزان تنفس پذیری آن کم می‌کند.
شست و شوی صحیح لباس گورتکس نیز از مواردی است که باید به آن توجه بسیاری شود زیرا در صورت پشت گوش انداختن ممکن است در یک برنامه کوهنوردی متوجه شوید که محصولتان مقاومت خود را در برابر نفوذ آب از دست داده است. آنجا متوجه می‌شوید که حتماً شست و شوی نامناسبی داشتید اما حقیقتاٌ آن لحظه برای هر کاری دیر است! پس از همین الان به فکر مراقبت و شست و شوی صحیح لباس گورتکس باشید.
شست و شوی لباس گورتکس ساده است اما پیشنهاد میکنیم حتماً قبل از هر چیزی به دستور عمل های شست و شوی محصولکه روی برچسب آن است، توجهی داشته باشید. روی این برچسب اطلاعاتی
درباره نحوه شستشو و مراقبت از لباس پیدا خواهید کرد. بهتر است آن را با دست بشویید اما اگر مایل به شست و شو با ماشین لباسشویی هستید، از دور ملایم و آب ولرم تا کمتر از 40 درجه استفاده کنید. لکه‌بر‌ها و سفید‌کننده‌ها به بافت محصول شما صدمه می‌زنند، پس از آن ها به هیچ عنوان استفاده نکنید. بهتر است از شوینده‌های بدون آلکالاین که مختص به شستن متریال‌های حساس مثل ابریشم و پشم هستند استفاده کنید. زیرا PH خنثی دارند واز بروز صدمات احتمالی جلوگیری می‌کنند. اگر برچسب محصول به شما اجازه می‌دهد می‌توانید از خشک کن نیز استفاده کنید.
- شما تجربه استفاده از کدام یک از محصولات پارچه گورتکس را داشتید؟
منبع :
تعداد بازدید:170
