تکنیک‌های گام برداری در برف کوهستان
فرمول گام برداری در کوهنوردی
در ادامه می‌خواهیم اصول گام برداری در کوهنوردی را به طور خلاصه در یک فرمول چند وجهی برایتان بازگو کنیم. فراموش نکنید این اصول، الفبای اولیه کوهنوردی است و بدون دانش و آگاهی نسبت به این نکات، عواقب بدی در انتظارتان خواهد بود.
- قدم هایتان را با نفس خود تنظیم کنید. برای آگاهی نسبت به تنفس صحیح حتماً بلاگ تاکتیک‌های تنفس صحیح در کوهنوردی را مطالعه کنید.
- سرعت حرکت در کوهنوردی را با سختی مسیر و شیب آن هماهنگ کنید.
- در فصل تابستان در جاهای بدون باد با فواصل معین استراحت کنید و در فصل زمستان تحرک مداوم در حین کوهنوردی را فراموش نکنید.
- سرعت قدم هایتان را تنظیم کنید. قدم های شما در کوهنوردی نباید خیلی سریع یا آهسته باشد بهتر است ریتم منظمی را در گام برداری در کوهنوردی رعایت کنید و ابتدا آهسته و بعد از گرم شدن، کمی سرعت به قدم هایتان بیافزایید.
- در نهایت مراقب باشید پای خود را کجا می‌گذارید و با دقت به اطرافتان توجه کنید.
البته فراموش نکنید که تعیین روش صحیح گام‌برداری با عوامل متعددی از جمله قدرت جسمی کوهنوردی، میزان سنگینی کوله پشتی ، مسافت و زمان برنامه کوهنوردی سنجیده می‌شود. پس نمیتوان کوهپیمایی در مناطق گوناگون را در شرایط یکسانی مقایسه کرد. گام‌برداری در برف نیز نه تنها استثنا نیست بلکه اهمیت بالا و اصول ویژه خود را دارد.
اصول گام برداری در برف
حتماً می‌دانید که صعود زمستانه کار آسانی نیست و خصوصاً برای کوهنوردان مبتدی گام برداری در برف میتواند یک فعالیت پر چالش باشد. پس پیشنهاد می‌کنیم قبل از ادامه مطالعه این بخش، نگاهی به بلاگ قواعد مهم کوهنوردی در زمستان داشته باشید و قبل از یاد گیری مطالب بلاگ ۸ راز برای گرم ماندن در کوهنوردی زمستانه دل به کوهستان نزنید!
همانطور که در بخش فرمول گام‌برداری دیدید، قدم زدن در کوهستان به عوامل متعددی وابسته است و گام برداری در برف نیز از این قاعده مستثنی نیست! در حالت کلی داشتن تجهیزات مناسب مانند کلنگ، میزان شیب مسیر، نوع صعود در برنامه کوهنوردی و حتی نوع برف و میزان بارش برای گام برداری در برف بسیار تأثیر گذار است و تکنیک‌های مختص به خود را دارد.
البته بهتر است بدانید که میزان سختی این فعالیت از فردی تا فرد دیگر متفاوت است زیرا توان جسمی افراد یکسان نیست و صعود زمستانه در کوهنوردی انرژی زیادی از شما می‌گیرد! اجازه بدهید روش‌های بین‌المللی گام برداری در برف را برایتان بازگو کنیم:
روش کلاسیک
در این روش با کمک پنجه‌های پا به حجم برف و یخ ضربه وارد کرده و مسیر را برای پیمایش هموار می‌کنید.
روش سوئدی
از بغل پاها و صورت ضربدری برای ضربه زدن به یخ و برف استفاده می‌کنید.
روش آمریکایی
این روش به ساعت ۳ نیز معروف است. در روش آمریکائی با پنچه‌ی یک پا و بغل پای دیگر به یخ و برف ضربه می‌زنید.
این سه طریق به طور خلاصه تمام روش‌های گام برداری در برف را برایتان شرح می‌دهد. اما ما در این بلاگ اصول گام برداری در برف را از چند جهت و با نگاهی تخصصی با شما بررسی می‌کنیم:
گام برداری در برف هنگام صعود زمستانه بدون کلنگ
گام برداری در برف بدون کلنگ شرایط متفاوتی دارد که البته به مسیر برنامه کوهنوردی شما نیز بستگی دارد. در ادامه روش‌های قدم برداشتن در صعود زمستانه بدون کلنگ را با هم بررسی می‌کنیم:
- تراورس یا عبور عرضی
- زیگزاگ یا مارپیج
- مستقیم یا عمودی
۱. تراورس یا عبور عرضی
حرکت بین دو نقطه هم ارتفاع در نقاط عرضی را تراورس می‌نامند. تراورس در شیب‌های کم با لبه کناری کفش کوهنوردی انجام می‌شود. اما هنگام گام برداری در برف سفت بهتر است از نوک کفش و پنجه‌ها کمک بگیرید. سعی کنید در هنگام گام‌برداری از ضربدری شدن پاهایتان جلوگیری کنید.
۲. زیگزاگ یا مارپیج
همانطو که از نامش انتظار می‌رود، حرکت بین دو نقطه با اختلاف ارتفاع و تغییر جهت را حرکت زیگزاگ یا روش صعود مارپیچی گفته می‌شود. صعود زیگزاگ را می‌توانید به دو روش متفاوت انجام دهید:
الف) در روش اول هر دو پا را به صورت افقی قرار می‌دهید و در هر گام پای سمت دره جلوتر و بالاتر از پای دیگر شما قرار می‌گیرد.
ب) این روش از گام برداری در برف مشابه تراورس است با این تفاوت که پای سمت کوه همیشه یک زاویه ۴۵ درجه نسبت به هدف خواهد داشت. حرکت با پای سمت دره آغاز شده و این پا همیشه جلوتر از پای سمت کوه و به صورت افقی قرار خواهد گرفت. پس ابتدا پای سمت دره را به حال افقی روی برف قرار دهید. بعد از آن، پای سمت کوه با زاویه ۴۵ درجه قدم بعدی را بر می‌دارد. همین ترتیب را تا انتها ادامه دهید.
۳. مستقیم یا عمودی
گام برداری در برف نرم و با روش مستقیم به وسیله پنجه پاها انجام می‌شود. اما در برف سفت برای کاهش خستگی و جلوگیری از فرسایش انرژی، صعود زمستانه باید به صورت بغل به شیب و با لبه کفش انجام شود. البته ترکیب این دو روش نیز امکان‌پذیر است. یعنی می‌توانید صعود را با لبه داخلی پای راست و پنجه پای چپ که با روش ساعت ۳ معروف است به نتیجه برسانید یا با لبه داخلی پای چپ و پنجه پای راست یا همان روش ساعت ۹ صعود را تکمیل کنید.
تأثیر شیب بر گام برداری در برف هنگام صعود
هنگامی که صعود کوهنوردی در شیب‌های تند را تجربه می‌کردید؛ بی‌شک از تأثیر آن بر سختی برنامه کوهنوردی مطلع شدید. اما شیب در گام برداری روی برف مانند یک پل میان مرگ و زندگی است. در حالت کلی حفظ تعادل در برنامه زمستانه دشوار محسوب می‌گردد؛ حال تصور کنید که این شرایط باید بر روی شیب های کوهستان حفظ شود!
به دلیل عدم تعادل هنگام گام برداری روی برف در زمین‌های شیب دار، در صورت لزوم از کلنگ کوهنوردی استفاده کنید. استفاده از این تجهیزات ایمنی شما را در هنگام صعود زمستانی ایمن می‌کند البته باید به عوامل دیگری چون آمادگی جسمانی، میزان شیب و بار توجه داشته باشید.
در ادامه انواع شیب و نحوه قدم برداشتن روی برف در برنامه زمستانی را برایتان شرح می‌دهیم:
- شیب کمتر از ۳۰ درجه
- شیب بین ۳۰ تا ۵۰ درجه
- شیب بالای ۵۰ درجه
شیب کمتر از ۳۰ درجه
شیب کمتر، راحتی بیشتر! در هنگام صعود در این شیب تقریبا کل کفش روی سطح زمین قرار می‌گیرد. بنابراین بدن تعادل دلخواه خود را دارد و می‌توانید به راحتی و به روش مستقیم صعود کنید.
شیب بین ۳۰ تا ۵۰ درجه
این همان شیبی است که شما در هنگام گام برداری در برف متوجه عدم پوشش تمام کفشتان روی زمین می‌شوید. در واقع کل کف کفش روی زمین قرار نمی‌گیرد و همین موضوع موجب می‌شود انرژی زیادی برای قدم برداشتن در برف صرف شود و شما را به سادگی خسته می‌کند. بهترین روش صعود در این میزان شیب، روش زیگزاگ است.
شیب بالای ۵۰ درجه
حقیقتاً وقتی میزان شیب به بالای ۵۰ درجه می‌رسد، دیگر صعود به روش زیگزاگ جوابگو نیست زیرا روش زیگزاگ در شیب بالای ۵۰ انرژی و زمان بیشتری از شما می‌گیرد و در عین حال، حفظ تعادل در آن شرایط بسیار دشوار است. پس بهترین راه همان روش صعود مستقیم می‌باشد. اگر در حال برفکوبی برای صعود گروهی هستید، قدم هایتان را کوتاه‌تر انتخاب کنید و در حفظ انرژی خود کوشا باشید.
البته انواع گام برداری در برف میتواند بر اساس جهت پیمایش صعود یا فرود و مهیا کردن تجهیزات کوهنوردی مانند کلنگ متغیر باشد.
گام برداری در هنگام فرود بدون کلنگ
در هنگام فرود فشار زیادی روی زانوهایتان قرار می‌گیرد؛ پس سعی کنید قدم هایتان را هنگام گام برداری در برف کوتاه‌تر از همیشه بردارید. با این روش، از آسیب به مفاصلتان جلوگیری خواهید کرد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از رد پاهایتان در هنگام فرود میتواند به حفظ انرژی شما کمک کند. استفاده از جای پاهای صعودتان احتمال سر خوردن و خطر را نیز کاهش می‌دهد. اما در این بلاگ، برگشت از برنامه زمستانه یا همان فرود را با توجه به میزان شیب برنامه بررسی می‌کنیم:
فرود از برنامه زمستانی در شیب کم
در هنگام فرود از برنامه زمستانی در شیب کم، از روش پشت به شیب استفاده می‌کنیم. در این روش پاها را به اندازه عرض شانه باز کرده و بدنتان را به سمت دره قرار می‌دهید. می‌توانید مچ پا، زانو و لگن را کمی خم کنید تا حالتی نیمه نشسته به خود بگیرید.درواقع بالاتنه باید تا حدودی به جلو خم شود و در نتیجه مرکز ثقل بدن بین فاصله عرضی پاهایتان قرار بگیرد.
بدین صورت با اطمینان بیشتری قدم بر می‌دارید و هر چه شیب بیشتر باشد، این حالت نشسته نیز به نسبت بیشتر می‌شود چون با کمک آن می‌توانید تعادلتان را کاملاً حفظ کنید.
فراموش نکنید گام‌هایتان را با ضربات پاشنه بر روی زمین بنشانید.باید با لبه کفش ضربه ای به سطح برف بزنید و آن را برش دهید تا جای پای مناسبی برایتان ایجاد شود.
فرود از برنامه زمستانی در شیب زیاد
اما زمانی که شیب برنامه زمستانی شما متوسط رو به زیاد است می توانید از دو روش برای فرود از کوهستان بهره بگیرید:
بغل به شیب
در روش بغل به شیب باید به صورت پلکانی قدم بردارید. یعنی بعد از اینکه پای دره یک قدم به سمت پایین برداشت؛ پای کوه باید جایگزین آن شود. اما هر زمان احساس خستگی کردید می توانید جای پا ها را با یکدیگر عوض کنید. در این روش مهم آن است که اصل پلکانی بودن قدم ها را رعایت کنید.
رو به شیب
در این روش برای فرود باید از پنجه پاها کمک بگیرید. البته اگر شیب به قدری زیاد بود که برای ادامه حرکت دچار عدم تعادل شدید؛ می‌توانید از دست‌ها نیز بر روی برف کمک بگیرید. در شیب های شدید اگر یک کلنگ به همراه داشته باشید به تعادل بالاتنه کمک شایانی می‌کند.
صعود برنامه زمستانی به همراه کلنگ کوهنوردی
وقتی صحبت از برنامه زمستانی باشد، کلنگ کوهنوردی یکی از مهمترین تجهیزات این فعالیت محسوب می‌شود. این وسیله مهم میتواند در گام برداری در برف مانند یک ترمز عمل کند یا برای حفظ تعادل یک تضمین با ارزش باشد پس نحوه استفاده از آن را به خوبی یاد بگیرید. استفاده از کلنگ کوهنوردی در برنامه زمستانی را به دو بخش قابل بررسی به شما معرفی می کنیم:
- صعود در شیب کم با یک کلنگ
- صعود در شیب زیاد با دو کلنگ
۱. صعود در شیب کم با یک کلنگ
در این صعود زمستانی شیب به حدی است که حضور یک کلنگ کوهنوردی تعادل را برای شما برقرار می‌کند. پس شما می توانید با یکی از دستانتان کلنگ را در دست بگیرید. در اولین قدم کلنگ را دربرف فرو ببرید تا تعادلتان حفظ شود. توجه داشته باشید که فاصله کلنگ از بدنتان نه آنقدر دور باشد که بدن از راستای عمودی خود خارج شود و نه آنقدر نزدیک که مانع سرعت برنامه زمستانی شما باشد.
در دومین قدمتان حرکت را با پای مخالف ادامه دهید. این پا حدوداً در میانه فاصله کلنگ با پای موافق قرار گرفته است. در قدم بعدی این پا در فاصله میانی پای مخالف و کلنگ کوهنوردی قرار می‌گیرد. با همین تکنیک ساده می‌توانید گام برداری در برف را با کلنگ کوهنوردی به سرانجام برسانید.
۲. صعود در شیب زیاد با دو کلنگ
هنگامی که شیب برنامه زمستانی شما زیاد شود دیگر حضور یک کلنگ کافی نیست و به دو کلنگ کوهنوردی نیاز پیدا می‌کنید. پس کلنگ‌ها را در هر دو دست قرار دهید و با کمک تکنیک های فاصله که در قسمت قبل گفتیم؛ به صعود با دو کلنگ ادامه دهید. این ریتم کلنگ_ پا_ پا را می‌توانید تا هرجایی که تشخیص می‌دهید، ادامه دهید. اما اگر در بین مسیر خستگی به سراغتان آمد، برای ایمنی بیشتر از روش کلنگ_پا_کلنگ_پا استفاده کنید. این ریتم، صعود برایتان کمی ساده‌تر خواهد کرد.
فراموش نکنید رعایت این اصول میتواند حافظ جانتان باشد پس اطلاعات خود را در خصوص نحوه قدم برداشتن در برف تکمیل کنید و سپس پا در کوهستان بگذارید! در ضمن، به هیچ عنوان اهمیت امنیت در برنامه زمستانی را از یاد نبرید.
- شما چه تکنیکی در گام برداری در برف به کار می‌برید؟
- فکر می‌کنید کدام یک از اصول گام برداری اهمیت بیشتری در کیفیت برنامه زمستانی دارد؟
منبع :
تعداد بازدید:224
