دانستنی های باتوم کوهنوردی
اگر اهل کوهنوردی و پیاده روی در ارتفاعات باشید، حتماً اهمیت حضور باتوم کوهنوردی را در برنامه‌های خود حس کرده‌اید. باتوم یا همان عصای کوهنوردی بهترین دوست شما در مسیرهای ناهموار، سربالایی و سراشیبی‌ها خواهد بود.
آیا تا به حال هنگام کوهنوردی در یک مسیر سربالایی و سرازیری، از ناحیه زانو احساس درد کرده‌اید؟ دقیقاً همان لحظه تفاوت حضور و عدم حضور باتوم کوهنوردی را تجربه خواهید کرد. پس سعی کنید با استفاده از عصای کوهنوردی مقداری از فشار زانوها را کاهش داده و درد خود را تسکین دهید. فرقی نمی‌کند پیر باشید یا جوان! سریع حرکت کنید یا آهسته! در هر صورت برای حفظ انرژی، افزایش تعادل و کاهش خستگی، به عصای کوهنوردی نیاز خواهید داشت.
مزایای استفاده از عصای کوهنوردی بیشتر از آنچه انتظارش را دارید است. به غیر از افزایش پایداری و تعادلتان به توزیع مجدد بار از پاهای شما به بازوها و قسمت فوقانی بدن نیز کمک می‌کند. در موارد دیگری هم می‌توان از عصای کوهنوردی استفاده کرد. مانند:
استفاده از باتوم به عنوان ستون چادر
اگر شما قصد یک برنامه کوهنوردی یا طبیعت‌گردی سبک و کوتاه‌مدت را دارید، می‌توانید تنها با داشتن یک پارچه و یک جفت عصای کوهنوردی برای خود یک سایبان بسازید.
هنگام عبور از رودخانه
زمانی که به پیاده‌روی در اطراف رودخانه‌ها یا نهرها مشغول هستید، گاهی اوقات مجبورید برای رسیدن به مقصدتان از رودخانه عبور کنید. شاید آن لحظه نا امیدی ناشی از عبور آن مسیر را در خود احساس کردید. در این زمان با حضور دو عصای کوهنوردی در دستانتان می‌توانید به راحتی از مسیر رودخانه عبور کنید.
دفاع از خود در برابر حمله حیوانات
در بعضی مواقع وقتی که به ارتفاعات می‌روید ممکن است حیوانات مختلفی سر راهتان سبز شوند که لزوماً همه‌ی آن‌ها اهلی نیستند. با داشتن یک جفت عصای کوهنوردی می‌توانید در برابر حیوانات وحشی از خود دفاع کنید.
استفاده از باتوم کوه در کمک‌های اولیه
ممکن است بسیاری از کوهنوردان حین برنامه‌ها با شکستگی و یا در رفتگی قسمتی از پای خود یا دوستانشان مواجه شوند، در این وضعیت می‌توانند از عصای کوهنوردی خود به عنوان یک آتل استفاده کنند. البته از بعضی باتوم‌هایی که مقاومت بالایی دارند، برای حمل افراد مصدوم نیز می‌توان استفاده کرد.
تکیه به باتوم کوهنوردی برای رفع خستگی
پیاده‌روی با کوله‌پشتی سنگین، فشار اضافی بر بدن شما وارد می‌کند، پیشنهاد می‌کنیم با استراحت منظم خستگی خود را رفع کنید. در این حالت می‌توانید روی عصای کوهنوردی خود تکیه کنید و مقداری از انرژی از دست رفته‌تان را بازگردانید، حتی فقط برای یک یا دو دقیقه هم باشد، این کار به رفع خستگی شما کمک زیادی خواهد کرد.
کنار زدن پوشش‌های گیاهی در مسیر حرکت
گاهی اوقات کوهنوردان طی مسیر با انواع پوشش گیاهی روبرو می‌شوند که مانع پیش روی آن‌ها هستند. با کمک عصا کوهنوردی می‌توانند این موانع را کنار بزنند، بدون اینکه گیاهان را نابود کنند.
کمک به حفظ ریتم حرکت
استفاده از باتوم کوهنوردی باعث می‌شود دست و پاهایتان با هم همانگ شوند، با سرعت بالاتری راه بروید و شما را تشویق می‌کند تا قدم های طولانی تری بردارید. برای کوهنوردانی که برنامه‌های چند روزه دارند و باید طبق زمان تعیین شده برنامه خود را به پایان برسانند، استفاده از عصا کوهنوردی می‌تواند به عنوان یک مزیت بسیار بزرگ باشد.
عصای کوهنوردی کاربردها و مزایای دیگری دارد، البته بعضی افراد بر این گمان‌اند که استفاده از این دوپای کمکی معایبی نیز دارد! ما در مقاله مزایا و معایب باتوم کوهنوردی به شما کاملاً توضیح خواهیم داد که این معایب تنها به دلیل استفاده نادرست از آن است نه چیز دیگر!
باتوم کوهنوردی به صورت تکی و یا جفتی طراحی و تولید می‌شود. عصای کوهنوردی تکی معمولاً در مناطقی که سربالایی و سراشیبی‌های زیادی ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از باتوم جفتی هنگام کوهنوردی و صعودهای چند روزه که مسیرهای ناهموار زیادی پیش رو است، استفاده می‌شود.
پیشنهاد ستاره شرق برای کوهنوردان
تصمیم شما در مورد گرفتن عصای کوهنوردی به صورت تک یا دوتایی به عوامل خاصی مانند وزن بدن، مدت زمانی که پیاده‌روی و کوهنوردی شما طول می‌کشد و ماهیت زمینی که قصد فعالیت در آن را دارید بستگی دارد. همچنین باید به خاطر داشته باشید که عصای تکی برای پشتیبانی، تعادل و ثبات شما حین حرکت محدودیت‌هایی دارد. به همین دلیل است که سیاه‌کمان پیاده روی با دو باتوم کوه را توصیه می‌کند تا بتوانید از تمام مزایای آن بهره ببرید.
انواع عصای کوهنوردی
عصاهای کوهنوردی به سه دسته تلسکوپی (طول متغیر)، تاشو و با طول ثابت تولید می شوند.
باتوم با طول ثابت (باتوم اسکی)
این نوع باتوم در ارتفاعات مختلف و برای افراد با قدهای متفاوت طراحی شده‌اند که برای فعالیت‌های اسکی در پیست و کوهستان مناسب‌اند. برای این نوع از عصاها ارتفاع پیشنهادی در نظر گرفته شده است که شامل موارد زیر می‌باشد:
- افراد با قد کم‌تر از ۱۵۰ سانتیمتر: ارتفاع مناسب برای باتوم اسکی، ۱۰۰ سانتیمتر
- افراد با قد بین ۱۵۰ تا ۱۶۸ سانتیمتر: ارتفاع مناسب برای باتوم اسکی، ۱۱۰ سانتیمتر
- افراد با قد بین ۱۶۸ تا ۱۸۰ سانتیمتر: ارتفاع مناسب برای باتوم اسکی، ۱۲۰ سانتیمتر
- افراد با قد بیشتر از ۱۸۰ سانتیمتر: ارتفاع مناسب برای باتوم اسکی، ۱۳۰ سانتیمتر
باتوم تلسکوپی
باتوم تلسکوپی رایج ترین عصاهای کوهپیمایی هستند و بر اساس قد فرد و شیبی که در مسیر وجود دارد قابلیت تغییر اندازه دارند. این تنظیم باعث می‌شود که افراد احساس ناراحتی کمتری داشته باشند، البته باید دقت داشت که ارتفاع باتوم تلسکوپی به صورتی تنظیم شود که آرنج با زاویه ۹۰ درجه خم شود. این نوع عصاها برای صعود و فرودهایی که سربالایی و سرازیری زیادی دارند، بسیار مناسب است.
به یاد داشته باشید، طول باتوم تلسکوپی شما باید آنقدر بلند باشد که بتواند بالا تنه را در حالت قائم نگه دارد و هنگامی که نوک آن روی زمین است زاویه ۹۰ درجه در آرنج داشته باشید. یک باتوم تلسکوپی که نسبت به قد شما کوتاه است باعث می شود در حین استفاده کمر خود را قوس دهید که می‌تواند منجر به درد گردن و کمر شود. بنابراین شما باید باتوم تلسکوپی انتخاب کنید که به شما امکان دهد آن را بر اساس قد و آناتومی بدن خود تنظیم کنید.
برای تنظیم درست ارتفاع عصای کوهنوردی خود اینجا کلیک کنید.
باتوم تاشو
باتوم تاشو به طور معمول دارای سه یا چهار قطعه با طول تعیین شده هست که بر روی یک رشته پیچ خورده تا قطعات آن از هم جدا نشود. مزیتی که باتوم تاشو دارد این است که با تا کردنش فضای بسیار کمی درون کوله پشتی اشغال می‌کند و با هدف سریع جدا شدن و مونتاژ مجدد تولید می‌شود. باتوم تاشو برای فعالیت‌های اسکای رانینگ و کسانی که در کوهستان می‌دوند طراحی شده است که سریع‌ترین شکل استفاده از باتوم می‌باشد.
سیستم قفل در باتوم کوهنوردی
عصای کوهنوردی به سه صورت قابلیت تغییر اندازه و قفل شدن دارد:
ضامنی
این نوع سیستم قفل معمولاً روی دسته عصا کوهنوردی قرار دارد که با فشار دادن ضامن می‌توانید ارتفاع را کم یا زیاد کنید.
کلیپسی
یک کلیپس بر روی بدنه قرار دارد که باز کردن کلیپس ارتفاع مورد نظر را تنظیم کرده و مجدداً آن را می‌بندید.
پیچی
باتوم کوهنوردی که قابلیت تغییر اندازه به صورت پیچی دارد را می‌توانید در هر مرحله با پیچاندن بدنه و حرکت دادن به سمت پایین ارتفاع آن را کم یا زیاد کنید.
برای خرید باتوم کوهنوردی موارد زیر را در نظر بگیرید:
جنس بدنه عصای کوهنوردی
برای اکثر کوهنوردان و طبیعت‌گردان جنس عصا کوهنوردی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چون به طور مستقیم با وزن آن در ارتباط است. به همین دلیل آن‌ها عموماً از جنس آلومینیوم و کربن هستند که علاوه بر سبکی از استحکام خوبی نیز برخوردارند. البته تفاوت‌هایی با هم دارند که برایتان توضیح خواهیم داد.
کربن (Fiber Carbon)
همانطور که می‌دانید سبکی و استحکام لوازمی که حین برنامه‌های کوهنوردی و ترکینگ استفاده می‌کنید بسیار اهمیت دارد، زیرا این لوازم نباید شما را خسته و انرژیتان را بگیرد؛ بلکه باید به بهترین شکل انرژی از دست رفته‌تان را بازگرداند. عصای کوهنوردی با جنس فیبر کربن همان چیزی است که طی برنامه‌های خود به آن نیاز دارید. کربن بسیار سبک است که می‌تواند فایده قابل توجهی برای کوهنوردان در مسافت طولانی‌تر داشته باشد. علاوه بر این، کربن لرزش ضربه که در اثر تماس با زمین ایجاد می‌شود را جذب می‌کند، به همین دلیل مچ دستتان را آزار نمی‌دهد.
آلومینیوم (Aluminum)
عصای کوهنوردی که با متریال آلومینیوم ساخته می‌شود، پایدارتر و مقرون به‌صرفه هست؛ اما تا حدودی سنگین‌‌تر می‌باشد. اگر فشار زیادی به آن وارد شود و یا به طور نادرست استفاده کنید ممکن است خم شود، ولی می‌توان به راحتی آن را شکل داد.
قابلیت آنتی شوک (Antishock)
مکانیسم داخلی جذب شوک از ویژگی‌های محبوب باتوم کوه است؛ اما این قابلیت در باتوم آنتی شوک مزایا و معایبی دارد که باعث شده است اختلاف نظر بین کوهنوردان و طبیعت‌گردان در مورد استفاده یا عدم استفاده از آن به وجود آید. در قسمت داخلی دسته باتوم آنتی شوک یک فنر تعبیه شده است که توسط آن فشار وارد شده به قوزک و زانوها را به دست منتقل می‌کند. این مکانیزم ضد ضربه هنگام سرازیری فعال شده و در صورت عدم استفاده به راحتی غیرفعال می‌شود.
هدف اصلی طراحی باتوم آنتی شوک، حفظ تعادل و افزایش میزان ذخیره انرژی حین حرکت است؛ اما در مقابل ویژگی های مثبتش معایبی هم دارد. همانطور که گفته شد زمانی که فشار ناشی از حرکت به دست ها منتقل می‌شود ممکن است باعث آسیب رسیدن به دست و به خصوص مچ شود. هنگامی که در سطوح سخت و با ارتفاع زیاد مشغول به حرکت هستید، مسلماً استفاده از باتوم آنتی شوک برایتان سخت است، زیرا با لرزشی که ایجاد می‌کند ممکن است تعادلتان را به هم بزند.
بنابراین پیشنهاد می‌شود در مسیرهای سراشیبی و سطوح نرم از باتوم آنتی شوک استفاده کنید تا علاوه بر حفظ تعادل به میزان ذخیره سازی انرژیتان نیز کمک کند.
باتوم آنتی شوک برای افرادی که در معرض درد یا شکستگی مفصل هستند می تواند خطرناک باشد، زیرا به جذب هرگونه شوک ناگهانی کمک می‌کند که در این صورت ناحیه آسیب دیده بدنتان را تحت تأثیر قرار خواهد داد، به همین دلیل باتوم آنتی شوک خیلی مورد پسند کوهنوردان حرفه‌ای نیست.
دسته عصای کوهنوردی
دسته هر باتوم پیاده روی و کوهنوردی که انتخاب می‌کنید باید به گونه‌ای باشد تا بتوان آن را راحت در دست گرفت. همچنین باید از مواد با کیفیت مناسب ساخته شود تا از ناراحتی یا درد هنگام استفاده جلوگیری کند. دسته‌های عصای کوهنوردی به شکل ساده و عصایی و عموماً از جنس چوب پنبه، فوم و پلاستیک هستند که هدف از تولید همه‌ی آن‌ها راحتی و جلوگیری از لغزش دستانتان است.
دسته ی بعضی از عصاها Left و Right دارد و با توجه به شیب مسیر به صورت قوس دار طراحی شده‌اند که به پیمایش راحت تر مسیر کمک زیادی می‌کنند.
چوب پنبه
اگر شما جز افرادی هستید که دستانتان مدام عرق می‌کند، دسته‌های چوب پنبه‌ای به دلیل جذب رطوبتی که دارند می‌توانند بهترین گزینه باشند و لرزش عصای کوهنوردی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
پلاستیک
عصای کوهنوردی با دسته پلاستیکی سرما را جذب می‌کنند بنابراین در فصول سرد سال توصیه نمی‌شوند.
فوم
دسته‌های فومی نیز مانند چوب پنبه‌ای رطوبت را به خوبی جذب می کنند. بسیار نرم و انعطاف پذیر هستند و علاوه بر احساس راحتی از دستانتان لیز نمی‌خورند.
احتمالاً عصای کوهنوردی را دیده‌اید که حتی در قسمت پایین دسته‌ی آن نیز فوم طراحی شده است. استفاده از فوم روی بدنه عصای کوهنوردی مزیتی دارد که شاید از آن بی اطلاع باشید. در فصل سرما و هنگام برنامه‌های کوهنوردی به نقطه‌ای خواهید رسید که زمان تغییر اندازه باتوم را ندارید. در این حالت می‌توانید پایین دسته باتوم را بگیرید و از چسبندگی دستکشتان به بدنه آن جلوگیری کنید.
گل باتوم کوهنوردی
معمولاً در انتهای نوک باتوم کوهنوردی یک قطعه قابل جدا شدن و کوچک وجود دارد تا از فرو رفتن آن در سطوح سست و ضعیف جلوگیری شود. این قطعات کوچک اما کاربردی پیمایش را برای کوهنوردان آسان‌تر می‌کند و به دو شکل گل شن یا سنگ و گل برف یا یخ تولید می‌شود.
سخمه باتوم کوه
قسمت نوک تیزی است که در انتهای عصا کوهنوردی قرار دارد و برای آن یک درپوش طراحی می‌شود تا در مواقعی که نیاز به استفاده از باتوم کوه ندارید به وسیله آن روی سخمه را بپوشنید تا به جایی آسیب نرسد.
بند عصای کوهنوردی
تسمه‌هایی که در بالای یک باتوم کوهنوردی طراحی شده‌اند، به شما اطمینان می‌دهند که کف دست شما به طور صحیح دسته عصا را حفظ کرده و مانع از دست دادن قدرتتان هنگام تعریق کف دست یا لرزش شود.
بندهای باتوم با مواد مقاوم و کششی ساخته می‌شوند که می‌توانید آن را شل یا محکم کنید تا به درستی در اطراف مچ دست قرار گیرد. یکی از قابلیت‌هایی که بندها دارند این است که در هر شیبی که باشید می توانید باتوم کوهنوردی را روی مچ دست خود حفظ کنید. اما چطور می‌توان به طور صحیح و کاملاً اصولی از بندهای باتوم استفاده کرد؟
ابتدا بندهای عصای کوهنوردی را رو به بالا نگه دارید. سپس دست را از پایین، داخل حلقه کنید و دسته‌ی عصا را طوری بگیرید که بند پشت مچ دستتان باشد و در آخر بند را روی مچ دست خود محکم کنید اما نه به اندازه‌ای که آزارتان دهد و باعث سایش پوستتان شود.
شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که استفاده درست از بندهای باتوم کوهنوردی چه مزیتی دارد؟
هنگامی که در فصل زمستان به کوهنوردی می روید ممکن است استفاده از دستکش و باتوم به طور همزمان برایتان دشوار باشد. چون در این حالت نمی‌توانید ساعت‌ها باتوم را به صورت مداوم محکم نگه دارید. زمانی که بند باتوم کوهنوردی را به درستی گرفته باشید، می‌توانید در مواقعی که مسیرهایی با شیب زیاد پیش رویتان نیست حتی با انگشتان باز هم از عصا استفاده کنید. بعضی مواقع هم در مناطقی قرار می‌گیرید برای چند دقیقه نیازی به باتوم زدن ندارید؛ بنابراین می‌توانید دسته‌ی آن را رها و با خود حمل کنید.
گام‌برداری با باتوم کوهنوردی اصولی دارد که هر کوهنورد و طبیعت‌گردی برای پیمایش بهتر مسیر باید آن را رعایت کند:
این اصول حرکتی با توجه به سربالایی و سراشیبی‌های مسیر و طی یک ریتم خاصی توسط خود کوهنورد انجام می‌شود. البته باید دقت داشت که فاصله‌ی بین باتوم کوه و بدن تا حد امکان کم باشد و قدم‌هایی که حین فرود برداشته می‌شود به صورت کششی و آرام باشد؛ اما نه به اندازه‌ای که موجب کشیدگی عضلات و خستگی شود.
تجربه کوهنورد ستاره شرقی
یکی از نکاتی که شاید توجه چندانی به آن نشود، تمیز کردن عصای کوهنوردی عد از فعالیت‌ها است. توصیه می‌کنیم حتماً پس از پایان برنامه‌هایتان قطعات آن را جدا کنید، سپس با یک پارچه و آب گرم آن را شسته و خشک کنید.
می‌توانید از یک مسواک برای تمیز کردن فنر و چِفت‌ها استفاده کنید تا تمام گرد و غبار بین آن‌ها گرفته شود.
یکی از مشتریان ستاره شرق بیان می‌کرد: “من بعد از اینکه عمل مفصل زانو انجام دادم شروع به استفاده از باتوم کوهپیمایی کردم و در آن زمان تعادلم واقعاً ضعیف بود. البته بهتر بود قبل از اینکه زانوهایم را از دست دهم در پیاده‌روی و کوهنوردی از باتوم کوه استفاده می‌کردم.
اما اکنون، حتی برای پیاده روی‌های کوتاه به استفاده از آن‌ها ادامه می‌دهم، زیرا به من کمک می‌کنند تا وضعیت بدن خود را کنترل کنم و با این کار از کمر درد و زانو دردی که در انتظارم خواهد بود، جلوگیری می‌کنم. وقتی از ارتفاعات با شیب تند، بالا یا پایین می‌روم بازوهایم کاملاً در حرکت هستند و به نوعی تمرین می‌کنند که این برای من یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود”.
او خطاب به کوهنوردان آماتور گفت: عصای کوهنوردی برای مواقعی که شما مجبورید مانور عبور از نهرها را داشته باشید فوق‌العاده هستند.
نکات طلایی درباره نحوه استفاده از عصای کوهنوردی
تیم ستاره شرق توصیه می‌کند در مسیرهایی که تخته سنگ‌های بزرگ وجود دارد و یا به اصطلاح مسیرها دست به سنگ هستند، باتوم کوهنوردی را جمع کنید و داخل کوله‌ی خود قرار دهید.
گاهی اوقات در برنامه‌های کوهنوردی با وقوع ناگهانی بهمن روبرو می‌شوید. در این هنگام چاره‌ای جز فرار و دور شدن از آن مکان ندارید، اما وجود کوله‌پشتی‌هایی که بندهای آن را هم محکم کرده اید و باتوم در دستانتان، برایتان دست و پا گیر خواهد بود. پیشنهاد می‌شود در مناطقی که احتمال وقوع بهمن وجود دارد بندهای کوله و عصای کوهنوردی را آزاد کنید تا هنگام فرار شما را دچار مشکل نکند.
استفاده مکرر و پی در پی از عصای کوهنوردی در فعالیت‌های کوهنوردی و طبیعت‌گردی ممکن است در طولانی مدت برایتان دردسر ایجاد کند، زیرا استفاده زیاد حد از باتوم باعث می‌شود کوهنورد نتواند بدون حضور آن تعادل همیشگی خود را حفظ کند. پیشنهاد می‌شود در برنامه‌هایتان زمانی که کوله‌پشتی سنگین روی دوش خود ندارید از باتوم کوه استفاده نکنید؛ اما همراه داشتن مداوم آن ضرورت دارد.
وقتی قبل از انتخاب باتوم کوهنوردی زمان می‌گذارید لازم است ویژگی‌های مختلف آن را در نظر بگیرید تا عملکرد بهینه‌ای را در پیاده‌روی و کوهنوردی شما فراهم کند. همچنین برای جلوگیری از اشتباه و استفاده بیشتر از باتوم کوه، باید یاد بگیرید که چگونه به درستی از آن‌ها استفاده کنید.
ما به همه‌ی کوهنوردان و طبیعت‌گردانی که تازه شروع به کار کرده اند، توصیه می‌کنیم عصای کوهنوردی را همیشه روی کوله پشتی خود قرار دهند تا وقتی بیرون می روند به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
منبع :
تعداد بازدید:235
