کوه ماترهورن

کوه ماترهورن به ارتفاع ۴۴۷۸ متر از سطح دریا در جنوب غربی کشور سوئیس در کانتون والیس (استان یا ایالت والیس) در مرز بین سوئیس و ایتالیا و با فاصله (هوای) کمی به مرز فرانسه قرار دارد.  ماترهورن یکی از قلل بالای ۴۰۰۰ متری واقع در سلسله جبال آلپ مرکزی است. و اطراف آن را یخچالهای طبیعی زیبایی احاطه کرده است. به طوری که وقتی در منطقه و در پای ماترهورن قرار داریم زیبای آن صد چندان میشود.

شکل ظاهری این کوه به شکل یک هرم چهار وجهی است که هر وجه آن رو به یکی از جهات جغرافیایی است ظاهر آن را بسیار جذاب و گیرا کرده. هر چهار جهت ماترهورن به وسیله یخچال های طبیعی که در حال آب شدن هستند احاطه شده است.

رخ شمالی، رخ شرقی و رخ غربی در کشور سوئیس و رخ جنوبی آن در کشور ایتالیا قرار دارد. قله ماترهورن با وجود یک خطالرس به طول ۸۰ متر و نقطه قعر حدود ۲۵ متر و دارای دو نقطه اندازه گیری ۴۴۷۸ متر (قله سوئیس) و ۴۴۷۷ متر (قله ایتالیا) بین سوئیس و ایتالیا مشترک است. توجه ماترهورن دو قله ندارد.  مرتفع ترین نقطه قله ماترهورن در قسمت سوئیس قرار دارد اما صلیبی که بطور معمول بر فراز اکثر قلل آلپ نصب میشوند در قسمت ایتالیایی قله ماترهورن قرار دارد. عبور از این تیغه و رسیدن به هر دو نقطه از چالشهای جذاب صعود به ماترهورن است.

ماترهورن با اینکه بلندترین کوه آلپ نیست اما به نماد کوهستان آلپ و یکی از نمادهای کشور سوئیس تبدیل شده است.

روستای دامنه ماترهورن

نمیشه از کوه ماترهورن سمت سوئیس صحبت کرد ولی از روستای زرمات چیزی نگفت. کوه زیبای ماترهورن در جنوب غربی روستای توریستی و ورزشی « زرمات » قراردارد. زبان مردم محلی زرمات زبان  آلمانی با لهجه بسیار غلیظ منطقه والیسی است. ( والیسر دویچ ) این لهجه بقدری غلیظ است که اغلب سوئیسیها نیز برای فهمیدن آن به مترجم نیاز دارند. در لهجه محلی قسمت والیس کلمه «ماته» به علفزار و گاهی نیز به انبار الوفه معنی میدهد. و کلمه «زر» به معنی زیاد است. نام روستای زرمات (Zermatt) برگرفته از این دو کلمه است:  علفزار و یا منطقه که علوفه زیاد دارد. هرم زیبای ماترهورن از این روستای مدرن چشم هر گردشگری را به خود خیره می کند. بسیاری از عکسهای که در نشریات و فضای مجازی بچشم میخورد از این روستا یا ارتفاعات زرمات گرفته شده است.

معنی نام ماترهورن

اکثر کوهها و قله ها در آلپ به نسبت قرارگیری جغرافیایی و زبان آن منطقه  در پسوند اسم آن قله  با کلمه «هورن» و یا  «گیپفل» و یا «پیتز» و یا «اشپیتزه» نام گذاری و تکمیل میشوند. هورن در زبان آلمانی برابر است با شاخ و یا نوک شاخ. گیپفل٬ پیتز و اشپیتزه برابر است با قله.

نام ماترهورن در آلمانی از دو جزء Matte به معنی چمنزار و Horn به معنی قله تشکیل شده است. (Materhorn) یعنی شاخ منطقه علفزار.

در ایتالیا به این کوه زیبا چروین (Monte Cervino) و در فرانسه ( Mont Cervin ) میگویند. که از نام لاتین آن یعنی (Mons Silvinus) گرفته شده‌است. واژهٔ silva در لاتین به معنای جنگل است.

ماترهورن و زمین شناسی

چند سال پیش در تابلوی که در نزدیکی یخچال گورنر (یخچال طبیعی نزدیک زرمات) مکتوب و نصب شده بود خواندم و عینا اینجا نقل میکنم که زمین شناسان معتقدند که  صخره های بالایی این کوه (حدود ۲۰۰۰ متر آخر قله)  از صفحه قاره آفریقا در حین برخورد به صفحه قاره اروپایی سر به آسمان کشیده است. و در ادامه نوشته بودند که آنها این کوه را از نظر فنی و زمین شناسی یک کوه از جنس سنگها و کوههای آفریقایی میداند. این جمله برای خودم  جدید و باورنکردنی بود، ولی گویا بواقع چنین هست.

ماترهورن یک کوه اصطلاحا «کارلیگ» است.

«کارلینگ» کوهی است که ظاهر آن با چندین برجستگی صخره ای تیز در دامنه های آن مشخص می شود. که پشته‌های آن کوه در دوران یخبندان  توسط یخ های تشکیل شده اند که در طول قرن ها به آرامی کوه را فرسوده کرده و شکل داده‌ است.

ماترهورن و آب و هوا

در بسیاری از مقاله ها عنوان میشه کوه ماترهورن یک کوه منفرد است اما بواقع چنین نیست. کوه ماترهورن در امتداد یال کوه دنتابلانژ قرار دارد. اما به دلیل برجستگی زیاد آن و فاصله قله از دو خط قعر اطراف خود (matter joch) و جهت دید بیننده کوهی منفرد بنظر میرسد.

 بدلیل ارتفاع و جهت قرار گیری این کوه و احاطه بودنش با یخچالهای طبیعی مختلف و موقعیت جغرافیایی خاص و قرارگیری در عرض جغراقیایی ۴۵ درجه دارای آب و هوایی بسیار متغیر است به طوری که آب و هوای ماترهورن با سرعت بسیار زیادی تغییر می کند.

یعنی اگر در چله تابستان محیط ابری شد و طی دقایقی شرایط زمستانی شد و بعد از یک ساعت کل کوه از برف و یخ پوشیده شد! هیچ جای تعجبی ندارد!

چهار طرف ماترهورن پوشیده از یخچالهای طبیعی هزاران ساله است که هر روز از حجمشان کم میشود. 

 همین تغییرات محیطی باعث فرسودگی شدید لایه‌های بیرونی این کوه شده است.

تاریخچه ماترهورن

تا قبل از اواخر صده ۱۸ میلادی به دللایل مختلف و سختی دسترسی به منطقه روستای زرمات و کوه ماترهورن نیز تا حدود زیادی کمتر شناخته شده بود. در قرن هجدهم میلادی و توسعه صنعت جهانگردی کوهستان آلپ برای گردشگران و به خصوص دوستداران طبیعت و کوهستان و ورزشهای زمستانی روز به روز جذاب تر شد. شکل ظاهری منحصر به فرد ماترهورن و تبدیل شدن آن به نماد آلپ، در راس توجهات گردشگران قرار گرفت. از همین روی روستای زرمات که در آن زمان دستیابی به آن چندان آسان نبود خیلی زود به یکی از نقاط معروف برای صعود به ماترهورن تبدیل شد. دستیابی روستای زرمات امروزه برای گردشگران فقط توسط قطار شاتل امکانپذیر است. در این روستای زیبا با بسیاری امکانات فقط کالسکه و ماشینهای تردد میکنند که از انرژی های تجدید پذیر بهره میبرند. البته جاده ماشین رویی نیز بین این روستا و روستای پائین دستش (Täsch) وجود دارد که از چشم عام پنهان است. اما وجود دارد!

مسئولین شهر زرمات و دولت سوئیس برای جذب بیشتر گردشگران مسیرهای رسیدن به زرمات و علاقمندان ماترهورن را از همان اواسط صده ۱۸ میلادی با ایجاد خطوط کالسکه و امروزه خطوط قطار مداوم درپی تسحیل دسترسی گردشگران به این روستای مرتفع هستند. اطراف روستای ماترهورن خطوط ریلی و ایستگاهای راه آهن و همین طور خطوط مختلف و متعدد تله کابین برای رسیدن به ارتفاعات ماترهورن راه اندازی شده است. خط تله کابینی که از زرمات تا گردنه خط رس بین ماترهورن و قله برایت هورن بالا میرود و از کوه پایه های ماترهورن عبور میکند مرتفع ترین سیستم حمل و نقل کابلی در اروپا است.  یکی از بزرگترین مراکز امداد هوایی (Air Zermat)در روستای زرمات قرار دارد.

به لحاظ آمار تلفات و کشته شده ها کوه ماترهورن یکی از پرتلفات ترین و خطرناک ترین کوه های دنیا بشمار میرود. تا سال ۲۰۲۰ در حدود ۵۵۰ کوهنورد در ماترهورن به دلایل مختلف جان خود را از دست دادند. و همین تعداد بالای کشته شده باعث شده که این کوه زیبا به هرم قاتل نیز مشهور شود. در صورتی که بواقع این کوه تقصیر چندانی ندارد. دسترسی به کوهپایه ماترهورن گران ولی نسبتا  آسانتر شده است تعداد افراد جهانگرد و کم تجربه  که تمایل به صعود آن را دارند٬ بیشمار است.

این کوه زیبا هر ساله پذیرای هزاران کوهنورد و گردشگر از سرتاسر دنیا است. دولت های سوئیس و ایتالیا از اواخر ۱۸۶۵ میلادی تاکنون به همراه باشگاه های کوهنوردی این دو کشور امکانات بسیار زیادی را به کوهنوردان برای صعود به قله و دامنه های این کوه زیبا و کوههای اطراف آن و یا اسکی و ورزشهای زمستانی ارائه می دهند. زرمات که امروزه بیشتر به یک شهر مدرن کوهستانی شبیه است یکی از پیشرفته ترین مراکز کوهنوردی و اسکی و گردشگری در دنیا است. در مطلبی دیگر به این روستا و امکانات بی نظیر در آن میپردازم.

هر ساله جشنهای محلی و مختلفی در کوهپایه های ماترهورن انجام میشود مانند جشن دهقانان٫ جشن موزیک و سرود محلی٬ جشن و مسابقات کشتی محلی و یا جشن یودلن (سرود خوانی و چهچه آلپی) و آلپ هورن (نوعی ساز بادی) به عنوان مثال در سال ۲۰۱۵ جشن بزرگی به مناسبت صد و پنجاهمین سالروز اولین صعود به ماترهورن در پناهگاه هورنلی برگزار شد.

تبلیغات گسترده دولت سوئیس و ایتالیا سبب شده که امروزه ماترهورن به یکی از شناخته شده ترین کوه های دنیا و همین طور به یکی از مهم ترین جاذبه های طبیعی سوئیس و طبیعتا اروپا تبدیل شود.

اولین صعود ماترهاورن

اولین صعود به قله ماترهورن همراه بارقابتی بحث برانگیز بین دو تیم رقیب از سمت ایتالیا و سمت سوئیس رقم خورد. در سال  ۱۸۶۵ توسط ادوارد ویمپر (Edward Whymper)، لرد فرانسیس داگلاس ،چارلز هادسون، داگلاس هاوود، راهنمای کوهستان از شامونی میشل کروز و دو راهنما دیگر از زرمات بنام پیتر تاگ والدر پدر(Peter Tagwalder ) و پیتر تاگ والدر پسر  با استفاده از طناب هایی دست بافت از جنس کنف انجام شد.

ادوارد ویمپر، پیش از آن هفت صعود ناموفق و عمدتا از سمت ایتالیا تجربه کرده بود. حتی یکبار بیش از ۶۰ متر سقوط کرده بود و زنده مانده مانده بود. در بیشتر آن تلاشها ، وی با یک راهنمای محلی به نام ژان آنتوان کارل همراه بود که او نیز در پی صعود به قله بود. ویمپر آنزمان سعی کرد دوست و رقیب خود ژان آنتوان کارل را متقاعد کند که از سمت زرمات به قله صعود کنند. اما کارل اصرار داشت که از ایتالیا صعود کند.

در یکی از روزهای اوایل ماه ژوئیه ۱۸۶۵ ادوارد ویمپر به طور تصادفی از یک مسافرخانه دار در برویل-سروینیا خبردار شد  که کارل – بدون اطلاع ویمپر – دوباره قصد دارد به سمت لیونگرات حرکت کند. ویمپر که احساس می کرد فریب خورده به زرمات شتافت تا گروهی را برای تلاش فوری از مسیر هورنلی گرات جمع کند. در ۱۴ جولای ۱۸۶۵، تیم ۷ نفره وامپرز اولین صعود را انجام داد. مسیری که تیم ویمپر در نهایت انتخاب کردند از زرمات بر فراز هورنلی گرات به قله منتهی میشد و تا حد زیادی با مسیر عادی امروزی یکسان است.

گروه ویمپر از یال هورنلی (Hörnligrat) تا شانه زیر قله بالا رفتند. سپس در محدوده طناب های ثابت امروزی به سمت شمال مسیر را ادامه دادند. پیش از رسیدن به قله ادوارد ویمپر که نگران رسیدن تیم کارل پیش از آنها بود طناب متصل به خودش را باز میکند و به سمت قله میدود. در نهایت ادوارد وایمپر اولین کسی بود که قله ماترهورنرا فتح کرد. او توسط راهنمای کوه میشل کروز (از شامونی)، کشیش چارلز هادسون، لرد فرانسیس داگلاس، دی. رابرت هادو (همه از انگلستان) و راهنمای کوهستان زرمات،  پیتر تاگوالدر (پدر) و پیتر تاگوالدر (پسر)، همراهی  میشد.

تیم موفق ویمپر تیم همراه کارل و او را پایین‌تر از قله در محدوده قله در قله دیندل  Pic Tyndall دیدند. و برای آنها یک شیشه شامپاین بجا میگذارند.

توضیح تکمیلی: قله دیندل  Pic Tyndall برجستگی کوچکی است بروی شانه پائین دست قله ماترهورن از سمت ایتالیا قرار دارد. بلندترین نقطه این برجستگی در ارتفاع ۴۲۴۱ متری قرار دارد و حتی در فهرست قله های چهار هزار متری آلپ قرار گرفته است اما بسباری از آلپینیستها از آن به عنوان یک قله یاد نمیکنند. این قله به افتخار جان تیندال، اولین کسی که از آن صعود کرد، نامگذاری شد.

تیم ادوارد ویمپر نهایتا در یک دوئل مقابل تیم ژان آنتوان کارل که در همان روز سعی در صعود به قله از یال لیون و از سمت ایتالیا راداشت، پیروز شدند.
اما تیم آنها در هنگام فرد دچار حادثه شدند که منجر به سقوط و مرگ چهارنفر از هم طنابان انان شد.  هادسون ،داگلاس،هاوود و کروز افرادی بودند که در این سقوط در گذشتند، بعدها راهنمایان این تیم متهم به قطع طناب شدند تا که اطمینان حاصل شود بقیه افراد با طناب به پایین کشیده نمی شوند اما تحقیقات بعدی هیچ مدرکی را ثابت نکرد و آنها از آن اتهام تبرئه شدند. جسد سه نفر چندروز بعد در یخچال پیدا شد ولی جسد فرانسیس داگلاس تاکنون پیدا نشده است. بسیاری از تجهیزات و طناب مورد بحث آن صعود اکنون در موزه ماترهورن در مرکز روستای زرمات نگهداری و بنمایش گذاشته شده است.

ویمپر در کتاب صعود و تلاشش نوشته : “با انگیزه صعود موفق و پس از شکستهای پیاپی اکنون دوباره باز گشتم. سال به سال ، با امکانات بیشتر و مصمم تر برای یافتن راهی برای رسیدن به قله یا اثبات این که واقعاً غیرقابل دسترسی است!

در ۱۷ ژوئیه ۱۸۶۵ ، کارل، همراه با ژان باپتیست بیچ و آمه گورت، همچنین موفق شدند از مسیر یال لیون Liongrat به قله صعود کنند. این سه از انتهای شمالی شانه ایتالیایی از بالای غربی ترین خطالراس به سمت زموت‌گرات ( Galleria Carrel) عبور کردند و صعود را از روی آن تکمیل کنند.

اولین بانو بر فراز ماترهورن

در ۲۲ ژوئیه سال ۱۸۷۱ ، شش سال پس از ویمپر، یک بانوی جهانگرد و ماجراجو اهل انگلیس به نام خانملوسی واکر موفق به صعود قله ماترهورن شد  و اولین زنی شد که به این  قله رسید و این در حالی بود که اکثرمعدود زنان کوهنورد در آن زمان با دامن بلند و پشمی خود تنها به دامنه‌ها سفر میکردند.

لوسی واکر در آن سال ( ۱۸۷۱ ) باخبر شد رقیبش متا بروورت، بانوی کوهنوردی از آمریکای شمالی، برنامه‌ایبرای صعود به ماترهورن ترتیب داده است. لوسی که در آن سال در زرمات بود تیمی از راهنمایان استخدام کرد. او در ۲۲ ژوئیه ۱۸۷۱ و در حالی که لباس زنانه سفید و بلندی به تن داشت، اولین زنی لقب گرفت که بر فرازماترهورن ایستاده است.

خبر موفقیت لوسی واکر بسیار سریع در سراسر جهان پخش و تیتر روزنامه ها شد.

او در همان سال پس از صعود موفقیت آمیزش به ماترهورن چهارمین صعودش به ایگر را هم انجام داد.

لوسی واکر در طول عمر خود در مجموع ۹۸ صعود به قله‌های آلپ انجام داد. لوسی واکر در سال ۱۹۰۹ میلادیعضو کلوپ جدیدی به نام کلوپ آلپاین زنان شده و به عنوان پیشگام کوهنوردی زنان شناخته شد.

موفقیت‌های اولیه او شامل نخستین صعود به بامهورن (۱۸۶۴)، اولین زن صعودکننده به قله ایگر از مسیر عادی(۱۸۶۴) ، قله وترهورن از مسیر عادی (۱۸۶۶)، لیسکام (۱۸۶۸) و پیتز برنینا (۱۸۶۹) بود.

در ۱۹۱۳، او به عنوان دومین مدیر آلپین کلوب زنان انگلستان انتخاب شد و تا ۱۹۱۵ در این سمت باقی ماند. او در ۱۰ سپتامبر ۱۹۱۶ در خانه‌اش در لیورپول درگذشت.

• در سال ۱۸۶۹، ایزابلا استراتون و املین لوئیس لوید نیز صعود نا موفقی به ماترهورن داشتند. 
• در سال ۱۸۷۱، آنا ووگت از فرانکفورت آلمان نیز به ماترهورن صعود کرد. در آن زمان او یکی از اولین زناندر بخش فرانکفورت در باشگاه آلپاین آلمان بود.
• همچنین خانم ایوت واچر  اولین زنی است که در سال  ۱۹۲۹ از جبهه شمالی ماترهورن صعود کرد.

اولین ایرانیان

تا کنون ایرانیان بسیاری بر فراز ماترهورن ایستاده اند. اما اولین صعود مکتوب ایرانیان درتابستان سال ۱۳۴۱ توسط پیشکسوتان آقایان ثارالله زرین قلم ٬ عبدالله رشتیان٬ محمد اعظمی و ناصر فلاح انجام شد.

چهار رخ ماترهورن 

دیواره شمالی: دیواره شمالی یکی از شش دیواره شمالی در آلپ است. دیواره شمالی ماترهورن سال ها بدون صعود بود تا اینکه در سال ۱۹۳۱ سرانجام صعود شد.

نقطه شروع برای صعود این رخ شمالی از یکی ازمسیرهای آن  مسیر پناهگاه شونبیِل در ارتفاع ۲۶۹۴ متری و یا پناهگاه هورنی  است. رسیدن به قله از این مسیر دشوار به طور نرمال برای کوهنوردان با تجربه حدود ۱۴ ساعت طول می کشد.  اگر نقطه شروع کار پناهگاه هورنلی باشد عبور از شکاف یخچال پائین مسیر و اصطلاحا تا سوار شدن در مسیر صعود چالش برانگیز تا گاهی غیر ممکن میشود. از همین روی کوهنوردان مشتاق صعود از مسیرهای این دیواره شمالی با وجود امکانات محدود جانپناه شونبول نسبت به پناهگاه هورنلی از جانپناه شونبول استفاده میکنند. و این یعنی نیاز داشتن به متریال بیشتر برای شبمانی و بیواک هست. معروف ترین مسیرهای این رخ شمالی مسیر اشمید و مسیر بوناتی است.

• سختی: SS، با درجه V. UIAA صخره نوردی
• زمان مورد نیاز: ۱۲-۱۴ ساعت
• نقطه شروع: پایگاه هورنلی Hörnlihütte (۳۲۶۰ متر)
• موقعیت دره: زرمات (۱۶۰۸ متر)
• اولین صعود: ۳۱ جولای ۱ آگوست ۱۹۳۱ توسط فرانتس و تونی اشمید
• اولین صعود انفرادی: ۲۲ ژوئیه ۱۹۵۹ توسط دیتر مارچارت در ۵ ساعت
• اولین صعود زمستانی: ۳. فوریه ۱۹۶۵ توسط والتر بوناتی، در مسیری جدید و دشوارتر، با ۳ بیواک
• اولین صعود توسط یک بانو: ۱۴ ژوئیه ۱۹۶۵ توسط ایوته وانچر سوئیسی
• سریعترین صعود انفرادی توسط دنی آرنولد در ۱ ساعت و ۴۶ دقیقه در ۲۲ آوریل ۲۰۱۵

دیواره غربی: نقطه شروع این مسیر پناهگاه شونبیِل در ارتفاع ۲۶۴۹ متری است. کوهنوردان و دیواره نوردان حدود ۱۲ ساعت زمان برای رسیدن به قله از این دیواره نیاز دارند. همراه داشتن تجهیزات شبمانی و بیواک لازمه انتخاب این جبهه است.

• سختی: SS، با صخره نوردی درجه V UIAA
• زمان مورد نیاز: ۱۲ ساعت
• نقطه شروع: شون بیل هوته (۲۶۹۴ متر)
• نقطه شروع از دره: روستای زرمات (۱۶۰۶ متر)
• اولین صعود: ۱۳ آگوست ۱۹۶۲ توسط رناتو داگوین و جیوانی اوتین
• اولین صعود زمستانی: .ژانویه ۱۹۷۸ توسطرولاند آلبرتینی٬ مارکو بارماسه٬ اینوچنزو منابانتز٬ لیو پاسیون٬ آرتورو ٬ آگوست تومانه.

دیواره جنوبی: این جبهه از کوه ماترهورن تماما در ایتالیا قرارداد یعنی آنجای که به ماترهورن «مونته چروینا» ( همون شروین خودمان) میگویند.

  از چالشهای این رخ  میتوان به مسیرهای بکر و گاهی پر چالشتر از رخ غربی و شرقی  اشاره کرد. بدلیل امکانات محدودتر در مسیر نیاز به حمل تجهیزات بیشتری است.

• سختی: SS، با صخره نوردی درجه V UIAA
• زمان مورد نیاز: ۱۵ ساعت
• نقطه شروع: Rifugio Duca degli Abruzzi all’Oriondé (۲۸۰۲ متر)
•  نقطه شروع دره: Breuil-Cervinia (۲۳۴۶ متر)
• اولین صعود: ۱۳ نوامبر ۱۹۸۳ توسط ویتوریو دی تونی و مارکو بارماسه

دیواره شرقی: نقطه شروع این مسیر نیز پناهگاه هورنلی است. حدود ۱۴ ساعت زمان برای رسیدن به قله از این رخ دیواره نیاز است. سقوط سنگ و مسیر یابی دقیق و گاهی صعود از شیب منفی از چالشهای اصلی این دیواره بحساب میآید.

•   سختی: SS
•   زمان مورد نیاز: حداقل ۱۴ ساعت
• نقطه شروع از پای دیواره: پناهگاه هورنلی (۳۲۶۰ متر)
• نقطه شروع از دره: زرمات (۱۶۰۸ متر)
•  اولین صعود: ۱۸ سپتامبر ۱۹۳۲ توسط انزو بندتی، جوزپه مازوتی با موریس بیچ، لوئیس و لوسین کارل و آنتوان گاسپار
• اولین صعود در زمستان: ۲۷. فوریه ۱۹۷۵ توسط رنه آرنولد (René Arnold)، گوییدو بومان (Guido Bumann) و پرالونگ کاندید (Candide Pralong)
•   اولین فرود با اسکی: ۱۴ مه ۱۹۷۵ توسط تونی والروز

مسیرهای صعود

تا اینجا در مطالب ماترهورن و چالشها و زیبایهایش٬ متوجه شدیم کوه ماترهورن دارای ۴ یال (یال شمال شرقی، یال شمال غربی، یال جنوب شرقی، یال جنوب غربی) و ۴ دیواره (شمالی، جنوبی، غربی، شرقی) برای صعود با درجه سختی متفاوت است.

مقایسه تعداد صعود ها در فصل تابستان و تعداد صعود کننده در فصل زمستان بدون در نظر گرفتن انتخاب مسیر آنها٬ بازگو کننده این حقیقت است که صعود زمستانی تمام مسیرهها و رخ ها با چالش بسیار متفاوتری برخوردار است و نیازمند تکنیک و تاکتیک کوهنوردی در سطح بالاتری است.

امروزه همه مسیرهای ماترهورن از تمامی جبهه های آن در تمام فصول صعود شده اند.

در اینجا لازم میبینم مجددا عنوان کنم در سلسله جبال آلپ شش دیواره شمالی مرتفع وجود دارد که به شش دیواره شمالی آلپ معروف هستند. (ماترهورن٫ سیماگرانده، پتیت درو، دیواره شمالی آیگر و دیواره گراند ژوراس). در بین این شش دیواره شمالی هم سه دیواره آیگر، ماترهورن و گراندژواسس  مشخصا از بقیه سختتر هستند و به آنها اصطلاحا “نمایش تراژدی سه گانه” یا Trilogy  گفته میشود.

طبق آمار در بیست سال گذشته و در حین سه ماه فصل عمومی صعود ماترهورن بطور میانگین هر روز حدود ۱۰۰ نفر (به انظمام راهنمایان) برای صعود به قله ماترهورن از سمت سوئیس و ایتالیا اقدام میکنند.

مسیر عمومی صعود به ماترهورن از سمت ایتالیا مسیر یال لیون و از سمت سوئیس یال هورنلی نام دارند.

در استانداردهای مدرن درجه صعودهردو مسیر AD در جدول درجه بندی سیستم فرانسوی درجه بندی شده، که البته برای آلپینیستهای آلپ در جه صعود خیلی سختی به حساب نمی آید. همچنین در برخی قسمت های هر دوی این مسیرها برای تسهیل شرایط عمومی مسیر صعود  طناب ثابت گذاری شده است. با این همه این کوه هر ساله شاهد حوادث مرگبار ی است که علل آن سقوط سنگ از بالا دست٬ بی توجهی صعود کنندگان به شرایط متغیر هوا و سرعت آن٬ گم کردن مسیر و کم تجربگی در تکنیکهای صعود و عدم همهوایی مناسب نام برد.

یال شمال شرقی: مسیر شمال شرقی یا مسیر هورنلی (Hörnligrat) مسیر اصلی و پر تردد صعود به ماترهورن است.  قرارگاه هورنلی با امکانات رفاهی مناسب برای اسکان حدود ۱۵۰ نفر در ابتدای مسیر قرار دارد و کمپ اصلی کوهنوردان در این صعود از یال شمال شرقی محسوب میشود. آلپینستها شب را در این مرکز سپری می کنند و صبح روز بعد در حدود ساعت ۳:۳۰ صبح صعودشان به ماترهورن را آغاز می کنند. اگر همه چیز یاری کند و هوای متغیر ماترهورن و ابرهای طوفانی مجال دهند کوهنوردان در همان روز قله را صعود می کنند و قبل از غروب به محل کمپ اصلی باز می گردند. تمام بخشهای مسیر هورنلی نام های مخصوص به خودشان را دارند. صعود این مسیر برای آلپینیستها صعودی زیبا و ولی طولانی محسوب میشود. ولی بدلیل تردد بسیار زیاد راهنمایان محلی و مهمانانشان و چالش مکرر سقوط سنگ در طول مسیر و گرانی شبمانی در پایگاه هورنلی عموما آلپینیستها علاقه ای به صعود از این مسیر را نشان نمیدهند.

در ارتفاع ۴۰۰۳ متری این مسیر جانپناه یا کلبه سولوای (solvay)  قرار دارد. از این جانپناه فقط برای مواقع اورژانسی و ویژه استفاده می شود. این مسیر بدلیل تردد و استفاده اکثر کوهنوردان در اوایل فصل با طناب های ثابت که در برخی نقاط نصب می شود ایمن میشوذ. اما همین تردد زیاد و شرایط اقلیمی و گرمایشی کره زمین باعث سقوط سنگهای بیشمار و فرسودگی این مسیر شده. گم شدن در این مسیر و یا خروج از آن بسیار آسان اتفاق میافتد. ادامه مسیر از پناهگاه سولوای تا قله  بطور مشهودی پر چالش تر میشود.
در مورد این جاپناه در مطلبی دیگر بیشتر مینویسم.

کلبه یا جانپناه سولوای در ارتفاع ۴۰۰۳ متری ماترهورن در یال شمال شرقی (مسیر هورنلی)، از این جانپناه فقط در شرایط اورژانسی استفاده می شود و داخل آن لوازم ضروری بقا و نجات یک خط تلفن متصل به پناهگاه هوذنلی موجود است. بدلیل استفاده بیخردانه بسیاری از کوهنوردان از توالت اضطراری موجود در این جانپناه متاسفانه در تابستان و در نزدیکی این جانپناه بوی ناخوشایندی در فضا جریان دارد.

• سختی: ZS، با صخره نوردی درجه III UIAA
• زمان مورد نیاز: ۵ -۶ ساعت
• نقطه شروع: پایگاه هورنلی (۳۲۶۰ متر)
• نقطه شروع از دره: روستای زرمات (۱۶۰۸ متر)
• اولین صعود: ۱۴ ژوئیه ۱۸۶۵ توسط ادوارد وایمپر، چارلز هادسون، داگلاس رابرت هادو، لرد فرانسیس داگلاس، همراه با
• راهنمایان کوه میشل آگوست کروز، پیتر تاگوالدر و پسرش.
• اولین صعود در زمستان: ۳۱ ژانویه ۱۹۱۱ توسط چارلز اف مید و  جوزف لاچماتر و جوزف پولینگر
• اولین صعود انفرادی: ۱۸۹۸ توسط : ویلهلم پاوولکه Wilhelm Paulcke

یال شمال غربی: مسیر یال زومات (Zmuttgrat) که نقطه شروع قرارگاه هورنلی در ارتفاع ۳۲۶۰ متر یا پناهگاه شونبویِل (Schönbiel) در ارتفاع ۲۶۹۴ متر است. زمان مورد نیاز برای فقط رسیدن به قله از این مسیر بین ۷ تا ۱۰ ساعت است.

• سختی: S، با صخره نوردی درجه IV. UIAA
• زمان مورد نیاز: ۶-۷ ساعت
• اولین صعود: ۳ سپتامبر ۱۸۷۹ توسط آلبرت مومری و  الکساندر برگنر، آگوستین جنتینتا و یوهان پتروس
• اولین صعود: ۱ سپتامبر ۱۹۰۶ توسط هانس پفان
• نقطه شروع: پایگاه هورنلی Hörnlihütte (۳۲۶۰ متر) یا پناهگاه شونبویِل (Schönbiel) در ارتفاع ۲۶۹۴
• نقطه شروع از دره: روستای زرمات (۱۶۰۸ متر)

یال جنوب غربی: مسیر یال لیون «Liongrat» در ایتالیا که نقطه شروع پناهگاه کارل در ارتفاع ۳۸۲۸ متر است. از این مسیر و بعد از پناهگاه کارل حدود ۵ ساعت زمان برای رسیدن به قله لازم است.

• سختی: ZS، با صخره نوردی درجه III UIAA
• زمان مورد نیاز: ۴-۵ ساعت
• نقطه شروع: Rifugio Jean-Antoine Carrel (۳۸۲۹ متر)
• موقعیت دره: Breuil-Cervinia (۲۳۴۶ متر)
• اولین صعود: ۱۷ جولای ۱۸۶۵ توسط ژان-آنتوان کارل و ژان باپتیست بیچ
• اولین صعود در زمستان: ۱۷ مارس ۱۸۸۲ توسط ویتوریو سلا، ژان آنتوان، ژان باپتیست و لوئی کارل

مسیر یال  جنوب شرقی: نام مسیر یال جنوب شرقی ماترهون معروف به  مسیر یال فورگن «Furggengrat»  است.

• سختی: SS، با درجه UIAA صخره نوردی
• زمان مورد نیاز: ۷ ساعت
• نقطه شروع: Bivacco Bossi (۳۳۴۵ متر )
• نقطه شروع از دره: Breuil-Cervinia (۲۳۴۶ متر)
• اولین صعود: ۱۹۰۵ توسط رایان تحت هدایت جوزف لاچماتر
• اولین صعود در زمستان: ۱۰ فوریه ۱۹۹۸ توسط جورجیو کاروزا، آندریا پرون و آگوستو تامونه

در سال ۱۹۹۲ هانس کامرلندر به همراه دیگو ویلیگ موفق شدند در مدت ۲۳ ساعت و ۲۶ دقیقه چهار بار قله ماترهورن را از چهار خط الرأس آن صعود کنند.