اکنون در این مقاله با هم بررسی میکنیم که چه شد که نیاز به یک تشکیلات بین‌المللی راهنمایان کوهنوردی شدت گرفت و در ادامه با ساختار این سازمان بین‌المللی بیشتر آشنا خواهیم شد.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
تاریخچه
در اوایل قرن نوزده میلادی و پس از شکلگیری آلپین کلوپ سویس، راهنمایان کوهستان همچنان بلدهای محلی بودند. پس از چند حادثه پی در پی و ظهور شرکتهای بیمه و فروش انواع و اقسام بیمه‌ها و قانونمد شدن سازمانها، دورانی فرارسید که که تقسیم جوابگویی‌های و مشخص کردن حیطه فعالیت ارگانها و باشگاه‌ها و افراد بشدت احساس میشد. پس از بررسی‌ها و تغیرات اولیه در اساسنامه آلپین کلوپ و مشخص شدن حوزه و نوع فعالیت راهنمایان و نوع فعالیت آلپین کلوپ، دلیلی شد برای تاسیس اتحادیه بلدها و راهنمایان کوهستان. سال هزار و نهصد و شش میلادی اتحادیه صنفی راهنمایان کوهستان کار خود را فقط با چندین راهنمای خبره در سویٔیس آغاز کرد.
مسیٔولیت و وظیفه
مسیٔولیت و وظیفه این اتحادیه سروسامان دادن به اهداف صنفی و حرفه‌ای راهنمایان، تنظیم زیرساختهای آموزش آنان و پیشبرد اهدافشان و ارتباط با ارگانهای فنی حرفه‌ای کشوری و فراکشوری تعین شد.
ساختار اتحادیه‌ها راهنمایان کوهستان
اتحادیه راهنمایان کوهستان سویٔیس یک اتحادیه فنی حرفه‌ای است و مرتبط با «وزارت کار» است و نه «وزارت ورزش» امروز حدود هزار و هشتصد عضو دارد.
در تمام کشورهای عضو اتحادیه صنفی راهنمایان کوهستان، راهنمای کوهنوردی یک شغل فنی محسوب میشود. مثل مشاغلی چون نجار، آهنگر ، برزگر ووو .
به عنوان مثال در کشور سویٔیس افراد بعد از پایان کلاس هشتم برای فراگیری کاری فنی به هنرستان و یا برای فراگیری علوم دانشگاهی به دبیرستان میرود. راهنمای کوهستان میتواند به عنوان حرفه اصلی و یا حرفه دوم فرد باشد. پایان نامه و دیپلم راهنمای کوهستان به عنوان یک فوق دیپلم اعتبار دارد.
فرد متقاضی برای دوره راهنمای کوهستان باید قبلا یک حرفه دیگری ( نقاش، نجار، پرستار، برقکار، مکانیک ووو) را فراگرفته باشد.
دوره آموزش راهنمای کوهستان حدود سه تا چهار سال سال طول میکشد. در حقیقت ۹۰ روز بلوک آموزشی.
پس از امتحان ورودی به عنوان کاندید و از سال دوم و سوم به عنوان آسپیرانت و در کنار یک راهنمای دیگر، از سال چهارم تا امتحانات پایانی به عنوان گاید ( راهنما) میتوانند از این راه امرار معاش کنند.
پس از قبولی در امتحانات و در یافت دیپلم و نشان و کارت شناسایش به عنوان گاید رسمی بصورت فردی و یا استخدام در مجموعه‌ای مثل دفاتر راهنمایان به فعالیتش ادامه دهد. امکان ادامه تحصیل در مدرسه‌های عالی و در رشته‌های مرتبط گردشگری را دارند.
نوع عضویت
یک راهنمای رسمی کوهستان عضو اتحادیه راهنمایان سویٔیس و اتحادیه بین‌المللی راهنمایان و زیر چتر حمایت گسترده آنان میباشد و از لحاظ فن و تجربه معمولا در سطح مناسب و گاهی سطح بالا قرار دارد.
شروع تشکیل اتحادیه بین‌المللی
بعد از دوران طلایی صعود قلل آلپ توسط آلپینیست‌ها، و قدرت گرفتن آلپین کلوپ سوئیس و شکل گیری اتحادیه صنفی راهنمایان کوهنوردی سوئیس، آن سالها موازات بود با تشکیل آلپین کلوپ‌ها و اتحادیه‌های کشورهای همسایه سوئیس.
با هدف بهبود عملکرد این اتحادیه‌ها با هم، در روز پانزده اکتبر سال هزار و نهصد و شصت و پنج میلادی، اولین جلسه اتحادیه بین المللی راهنمایان کوهستان توسط پنج اتحادیه راهنمایان کوهستان از کشورهای سویٔیس، فرانسه، اتریش و ایتالیا رسما تشکیل کار داد.
تعداد اعضا در این اتحادیه
در حال حاضر اتحادیه بین‌المللی راهنمایان کوهستان تنها متولی رسمی و قانونی راهنمایان کوهستان در سراسر دنیاست. مهترین اهداف آن نیز سازماندهی و آموزش راهنمایان کوهستان ، نظارت بر عملکرد آنان و تعیین قوانین و مقررات راهنمایان کوهستان در ابعاد جهانی است.
در حال حاضر بیست و پنج کشور عضو این اتحادیه مهم هستند .
ایتالیا بخاطر ناحیه خودگردان تیرول جنوبی در این اتحادیه دو عضو دارد. عضویت کشور یونان نیز در حال حاضر مسکوت است.
عضویت ایران
کشور ایران همچنان عضو این اتحادیه بسیار مهم کوهنوردی نیست.
اقدام به عضویت ایران در این اتحادیه با وجود تلاشهای در اوایل ده نود میلادی، تحت تاثیر اهداف هیمالیا نوردی آن زمان، مورد کم توجهی قرارگرفت.
در سال ۱۹۹۶ میلادی طی اقدامات و قرارهایی که شخصا در آن جلسه حضور داشتم، در حاشیه اجلاس فدراسیونهای کوهنوردی جهانی که در آن سال و در شهر برن سوئیس تشکیل شده بود مابین رئیس فدراسیون وقت جناب آقای صادق آقاجانی و مسئول راهبردی اتحادیه راهنمایان بین‌المللی و رئیس وقت آلپین کلوپ سوئیس، قرار بر این شد که آموزش اولین مربیان و راهنمایان برای ورود به مرحله آموزش راهنمایان بین‌المللی کوهنوردی ایران با حمایت آلپین کلوپ سوئیس شروع شود.
چند ماه بعد از جلسه یاد شده٬ بین رئیس وقت فدراسیون و رئیس آلپین کلوپ سوئیس (نویسنده شخصا در این جلسه حضور داشت) تیمی از ایران به سوئیس سفر کرده و در آن دوره که توسط آلپین کلوب سوئیس برگزار گردید و توسط مربی برجسته و گاید رسمی استاد مارتین گربر سرپرستی و آموزش داده میشد٬ حضور پیدا کردند.
و اولین دوره آموزش و امتحان (پیش نیاز مودول یک دوره) آن دورها توسط خودم (امیر سعید احمدی)، حسن جواهرپور و احمد شیر محمد در بهار سال ۱۹۹۷ و در کشور سوئیس با موفقیت انجام پذیرفت. گزارش این دوره در بولتن خبری المپیک آن سال انتشار یافت. (تصویر بولتن خبری کمیته المپیک).
لازم به ذکر است که در این بولتن فقط از شرکت مربیان در این دوره یاد شده بود. که شخصا یقین دارم این نیز از عدم آگاهی لازم در این خصوص بود.
اما بدلایل عدم پیگیری مسئولان وقت و شاید عدم درک لازم از اهمیت ورود ایران به این انجمن صنفی و مهم و البته در سایه قرارگرفتن اقدامات بعدی و یا اهمیت پیدا کردن صعود اورست آن سالها و با تغییر رئیس فدراسیون کوهنوردی این امر مهم کم کم به فراموشی سپرده شد.
خوشبختانه در سالهای اخیر با رایزنی بین کمیته راهنمایان فدراسیون و اتحادیه بین المللی راهنمایان و حضور دو نفر از مسئولین وقت کمیته راهنمایان ایران در اجلاس سال دوهزار و هجده میلادی در کاتماندو، این اتحادیه بسیار سختگیر موافقت خود را برای برگزاری یک دوره، برای ایرانیان و با رعایت تمامی استانداردها و نظارت مستقیم این اتحادیه، در کشور قرقیزستان و زیر نظر مدرسه راهنمایان کوهستان قرقیزستان، اعلام کرد.
طی شواهد موجود تاکنون چندین قسمت از دوره‌های آموزشی در قرقیزستان و چندین قسمت از دورهای آموزشی با سفر مربیان راهنما به ایران در مناطق کوهستانی ایران و برای ایرانیان انجام شده و بخشهای بعدی آن در حال حاضر بخاطر شرایط استثنای پاندمی کرونا، با مشکلات فراوانی در حال اجرا است.
خوشبختانه در سال ۲۰۲۰ اولین راهنمای کوهستان ایران دیپلم رسمی و بین‌المللی خود را از کشور قرقیزستان را دریافت کرد.
البته این خود نیز میتواند مشکلات دیگری را بوجود بیاورد. که در این مقاله به آن نمیپردازم.
اما همچنان ایران جزو این اتحادیه نیست.
در کنار فشردگی فنی و مالی و زمانی، و البته شرایط بسیار سختگیرانه اتحادیه بین‌المللی کوهنوردان از نظر من عدم وجود یک اتحادیه قدرتمند با زیر ساخت صنفی، روشن نبودن وضعیت بیمه ، روشن نبودن ماهیت حرفه کوهنوردی از دید وزارت کار و تامین اجتماعی، عدم وجود صندوق حمایت مالی و دلایل بسیار دیگر، از چالش های مهم برای عضویت ایران در این اتحادیه است.
