از آنجایی که وزش بادها از عوامل تشدید کننده سرما و سرمازدگی هستند و با کاهش دما مقدار زیادی از دمای بدن ما (اگر دقت نکنیم) هدر می دهند، می توان گفت دشمن شماره یک کوهنوردان وزش بادها هستند.

عناصری که بر وضعیت هوا تأثیر می گذارند عبارتند از:
۱) دما
۲) رطوبت
۳) دید افقی (مه و غیره)
۴) ابرها و وضعیت آسمان
۵) نوع و مقدار بارندگی
۶) فشار هوا
۷) وزش باد و سرمازدگی (کاهش دمای بدن و سرعت و قدرت آن)

دو عنصر ابرها و جهت بادها از همه مهمتر هستند عناصر جوی را نباید جدای از هم بررسی نمود کاملاً با یکدیگر در ارتباط هستند.

دمای هوا مهمترین عاملی است که تغییر آن در سایر عناصر تأثیر می گذارد.
تغییر وضعیت هوا، تغییر دما باعث تغییر رطوبت و در نتیجه تشکیل مه یا ابر و بارندگی می گردد.

اگر بخشی از هوا نسبت به هوای اطراف خود گرمتر شود منبسط و چگالی آن کاهش می یابد و میل به صعود پیدا می کند. و چون هوای سرد اطراف نسبت به هوای گرم شده سنگین تر است و فشار آن نسبت به هوای گرم بیشتر است در چنین شرایطی که فشار در یک نقطه از جو زیاد و در نقطه دیگری کم است جریان هوای به نام باد از نقطه ای که فشار زیاد است به نقطه ای که فشار کم است برقرار می گردد.

وزش باد علاوه بر سرد کنندگی می تواند نیرویی ایجاد کند که تعادل هر کوهنورد را بر هم بزند.

وزش بادی با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت نیرویی برابر با ۲۳ کیلومتر بر یک شخص ایستاده اعمال می کند که راه آن نه ایستادن است، دولا شوید و یا چهاردست و پا راه بروید و یا به همدیگر متصل بشوید.

زمانی که هوا صاف و آرام است بدن تا ۳۵ درجه را تحمل می کند اما هنگامی که باد با سرعت ۵ متر در ثانیه می وزد تحمل ۲۰ درجه هم غیرقابل تحمل است.
• وقتی هوا آرام است، دود حاصل از دورکشها به آرامی بالا می رود.

• وقتی باد با سرعت ۵ متر در ثانیه می وزد، دود دودکشها را با خود می برد.
• وقتی باد با سرعت ۶ تا ۸ متر در ثانیه می وزد، پودر برفها را به هوا بلند می کند.
• وقتی باد با سرعت ۱۰ متر در ثانیه می وزد، شاخه های کوچک درختان را به هوا بلند می کند.

• وقتی باد با سرعت ۱۵ متر در ثانیه می وزد، تمام درخت را به تکان و حرکت را می دارد.
• وقتی باد با سرعت ۲۰ متر در ثانیه می وزد، شاخه های بزرگ درختان را میشکند.

سرعت باد در کوهستان را این طوری تشخیص بدهید

• تراژدی ۵ دی باید کوهنوردان را هوشیارتر کند.
• سرعت باد را به‌درستی تشخیص بدهید تا در کوه گیر نکنید.
• به محض این که متوجه شدید که باد شدت گرفته است باید راه برگشت را در پیش بگیرید.

متاسفانه با وجود هشدار هواشناسی شاهدان می‌گویند که ارتفاعات تهران از مبدا پارک جمشیدیه آن روز پر ازدحام و شلوغ بوده است.

آن‌ها که تجربه بیشتری داشته‌اند یا برای آموزش به دامنه توچال رفته‌بودند، همان ساعات اولیه صبح شرایط جوی را عادی نمی‌بینند و تصمیم به بازگشت می‌گیرند.

سرعت باد در کوهستان

اما روی همین دامنه‌ها کوهنوردان بسیاری ناگهان اسیر باد شدید و بوران می‌شوند.

با آنکه بارشی در کار نبوده اما باد برف‌ را به صورت پودر در هوا پراکنده کرده و خیلی زود محدودیت دید را به چند متر می‌رساند.

این درحالی بوده که بسیاری از کوهنوردان به دلیل شدت باد و پوشش نامناسب دچار کرختی و یخ‌زدگی شده‌اند.

خیلی‌ها برای آنکه از کوه پرت نشوند ناگزیر شده اند که روی زمین زانو بزنند یا حتی روی برف‌ها دراز بکشند.

باد خیلی زود رد پاکوب‌های قبلی را از بین برده و آنها که مهارتی در مسیر یابی نداشته‌اند سردرگم شده‌اند.

در یک فاصله زمانی کوتاه حتی تصمیم به بازگشت هم چندان آسان و عملی نبوده و طوفان حتی اجازه پوشیدن لباسها داخل کوله را به افراد نمی‌داده است.

جالب این جاست که با وجود وخامت شرایط کوهنوردان در حال بازگشت باز هم چند نفری را دیده‌اند که به مسیر صعود ادامه می‌داده‌اند.

شرایط حتی به نحوی بوده که حتی بعضی کوهنوردان نجات خودشان را به کمک برای انتقال مصدومان یا همراهی آن‌ها که راه را گم کرده بودند، ترجیح داده‌اند.

متاسفانه طبیعت و کوهستان همیشه با علاقه‌مندانشان مهربان نیستند.

متاسفانه بهترین دوستان هم هنگام حادثه ممکن است قابل اتکا نباشند.

یک سهل‌انگاری ساده، یا یک تصمیم دیرهنگام در دامنه کوه هم می‌تواند به یک فاجعه بینجامد.

چنانکه تراژدی پنجم دی ماه گواه همین مطلب است که زنده یاد عباس کلهر در آن تاریخ توانست جان بسیاری از کوهنوردان را نجات دهد