بر اساس تعریف فرهنگنامه بریتانیکا ، گره به طور کلی به ایجاد انعطاف و بستن در اجسام شکل پذیر از قبیل طناب گفته میشود که معمولا برای اتصال اجسام به یکدیگر کاربرد دارد. گره ها از زمانی که انسان برای اولین بار الیاف مختلف را برای اتصال سرهای سنگی استفاده کرد، وجود دارند. همچنین از گره برای ساخت تور و تله استفاده میشد، اما گره زدن از زمانی پیچیده شد که پای کشتی رانی به میان آمد. در طول تاریخ دریانوردان مهارت و نبوغ زیادی در ابداع انواع گره های مختلف از خود نشان داده اند.

در معنای این اصطلاح گره نوعی گیره است که با چرخاندن طناب به درون خود مانند یک حلقه ساخته میشود. اصطکاک ایجاد شده باعث میشود یک گره محکم بماند. الزامات اصلی یک گره خوب این است که هنگام ایجاد کردن سرنخورد و بدون مشکل باز و بسته شود.

انواع گره

در ادامه به تمایز بین گره “knot” و سایر واژه های مرتبط اشاره کنیم:

• گره Knot : یک گره در یک طناب یا طنابچه زده میشود.
• پیچش Hitch : یک پیچش یک طناب را به ابزاری دیگر مانند یک کارابین یا طنابی دیگر متصل میکند.
• خمیدگی Bend : یک خمیدگی دو طناب را به یکدیگر وصل میکند.
• حلقه Bight : یک حلقه بخشی از طناب در بین دو انتهای آن میباشد.
• پایان راکد Standing end : که به آن قبضه گره هم می گوییم و قسمتی از طناب است که در زدن گره استفاده نمیشود.
• پایان کاری Working end : قسمتی از طناب که در گره زدن به کار برده میشود.

مرتبط : طناب کوهنوردی

آموزش گره زدن : گره های کاربردی

انواع گره های کوهنوردی وجود دارند که ارزش یاد گرفتن خواهند داشت ، اما با این هشت گره و پیچ و خمیدگی اصلی شما خواهید توانست بیشترین فعالیتهای مورد لزوم در صعود را انجام دهید که شامل فرود ، زدن کارگاه ، اتصال به طناب و … میشوند.

گره شکل هشت

گره شکل هشت در بین انواع گره های کوهنوردی معمولترین روش برای اتصال طناب به هارنس می باشد.

• انتهای طناب را با یک دست بگیرید. بازوی خود را دراز کرده و از مشت خود را تا شانه مقابل در اندازه بگیرید.
• در قسمتی از طناب که مقابل شانه است یک حلقه کامل ایجاد کرده و سپس قسمت کاری طناب را دور آن چرخانده و از جلوی حلقه به داخل آن بفرستید. در واقع در اینجا یک نیم پیچ از گره سردست بیشتر می پیچید.
• نهایتا شکل گره مانند هشت انگلیسی خواهد شد.

• برای زدن هشت تعقیب پایان کاری طناب را از حلقه هارنس عبور داده و مسیری که در گره طی کرده است را تعقیب کنید تا به به کنار ادامه ایستاده طناب برسید.

• توجه داشته باشید که بعد از زدن گره باید آنرا مرتب کنید تا رشته های طناب در کنار یکدیگر به شکلی موازی قرار بگیرند. هر کدام از رشته ها را به طور تکی بکشید تا مرتب شوند. در غیر این صورت پس از سقوط و پاندول شدن در سنگنوردی باز کردن گره سخت خواهد شد.

گره خودحمایت Clove Hitch

با استفاده از گره خودحمایت می تواند طناب را به یک کارابین متصل کنید. بازکردن گره خودحمایت پس از وارد شدن بار آسآن است و به راحتی می توان با استفاده از آن به کارگاه متصل شد. خوبی این گره این است که در وسط طناب هم زده میشود.

• طناب را در دست گرفته و روی طناب یک حلقه تشکیل دهید.
• سپس یک حلقه دیگر در کنار آن ایجاد کنید.
• دو حلقه را روی یکدیگر بگذارید.

• دقت کنید که برای زدن دو حلقه هر دو را باید در یک جهت بچرخانید تا شکل گره خودحمایت درست ایجاد شود.
• یکی از مزایای این گره این است که با یک دست هم به راحتی زده میشود.

مرتبط : اتصال به کارگاه در سنگنوردی

گره دوسرطناب دولا یا گره درخت انگور Double Fisherman’s Knot

یکی از روشهای استاندارد اتصال دو طناب هم قطر به یکدیگر می باشد. بازکردن این گره پس از وارد شدن بار به آن بسیار سخت خواهد بود، پس انتخاب بسیار خوبی برای ایجاد یک لوپ پروسیک می باشد. در گره دو سرطناب دولا از دو گره سردست دوبل در پشت همدیگر استفاده میشود.

• دو سر طناب را روی یکدیگر قرار دهید.
• با یک سر طناب روی طناب دیگر گره سردست دوبل بزنید.
• سپس با سر طناب دیگر و پشت گره ای که زدید یک سردست دوبل دیگر بزنید.
• بعد این دو گره را بکشید تا پشت همدیگر قرار بگیرند.

اتصال سردست Overhand Bend

یک روش آسان برای متصل کردن دو طناب به یکدیگر است و مزیت آن این است که گره کوچکی می باشد، پس در زمان کشیده شدن مثلا در زمان فرود احتمال کمتری دارد تا به جایی گیر کند.

• دو طناب را در کنار همدیگر قرار دهید و یک گره سردست بزنید.
• هریک از طنابها را به طور جداگانه بکشید تا گره مرتب شود.
• حداقل ۴۰ سانتیمتر قبضه برای این گره در نظر بگیرید.
• در بعضی از منابع ذکر شده است که روی یکی از طنابها گره استاپر بزنید.

گره خودکار

این پیچش روی طناب باعث ایجاد اصطکاک میشود و بیشترین کاربرد آن به عنوان بک آپ در فرود میباشد. این گره از دسته انواع گره های کوهنوردی می باشد که معروفترین آنها با نام گره پروسیک شناخته میشود.

• یک لوپ طنابچه را دور یک طناب اصلی میچرخانید. سپس چند دور میپیچید تا دو سر لوپ در کنار هم قرار بگیرند.
• بعد آنها را درون یک کارابین انداخته و به هارنس به عنوان بک آپ فرود متصل میکنید.
• گره را مرتب کنید تا رشته ها در کنار هم قرار بگیرد.

مرتبط : توضیحات بیشتر درباره این گره و انواع پروسیک

گره بولین Bowline Knot

این گره برای اتصال طناب به یک کارگاه طبیعی یا درخت و یا بدن استفاده میشود. این گره را باید حتما با یک گره ضامن پشتیبانی کرد.

• طناب را دور سوژه مورد نظر برای اتصال طناب بچرخانید.
• یک لوپ کوچک روی قسمت راکد طناب ایجاد کنید.
• ادامه قسمت راکد باید از پشت لوپ رد شود.
• سپس سر کاری طناب را از درون سوراخ رد کرده و دوره ادامه راکد بچرخانید و به بیرون سوراخ بازگردانید.
• در اینجا باید دم راکد طناب را بکشید تا گره سفت شود.
• رشته ها را تک تک بکشید تا گره مرتب شود.
• سپس با استفاده از انتهای کاری طناب یک گره ضامن روی حلقه ایجاد شده بزنید.

گره پروانه

گره پروانه یک حلقه در وسط طناب می باشد و برای یک نفر وسط در طناب کاربرد دارد. خوبی این گره این است که جهت طناب را به هم نخواهد ریخت.

• قسمتی از طناب را که میخواهید گره بزنید سه بار دور کف دست بچرخانید. از نزدیکی شست شروع کنید.
• حلقه دوم را از زیر حلقه سوم رد کرده و سپس دور دو حلقه بچرخانید تا از کف دست رد شود.
• طناب را از دست بیرون بیاورید و آنرا بکشید.
• گره را مرتب کنید.

گره حمایت MUNTER HITCH

یکی از انواع گره های کوهنوردی که در نبود ابزار حمایت کاربرد دارد. از این گره برای فرود هم در نبود ابزار می توان استفاده کرد. توجه داشته باشید که از این پیچ باید همراه با کارابین پیچدار استفاده کرد. نام دیگر آن ایتالین هیتچ میباشد.

• یک لوپ ایجاد کرده و آنرا درون کارابین بیاندازید.
• سپس طناب جلویی را از پشت طناب عقبی عبور داده و از جلو درون کارابین بیاندازید.

نکته : تعداد زیادی از انواع گره های کوهنوردی وجود دارد که باید در زدن آنها مهارت پیدا کرد. باید صدها بار در شرایط عادی و در روی زمین گره ها را بزنید تا ملکه ذهنتان شده باشند.

گره بشکه Barrel hitch

گره بشکه قرن ها در کار دریانوردی و ساخت و ساز استفاده شده است. این گره به شما امکان میدهد یک سطل، بشکه یا شی استوانه ای را محکم کنید تا بتوانید آنرا در یک موقعیت متعادل از زمین بردارید.

برای زدن گره بشکه ابتدا بشکه را روی طناب قرار دهید. سپس مطابق شکل بالا در شماره ۲ و ۳ یک پیچش در طناب ایجاد کرده و طناب را به دور بشکه منتقل کنید. پس از آن دو طرف طناب را در بالای بشکه به شکل متعادل به هم گره بزنید. برای ایمنی و پایداری طناب اطراف بشکه باید بالاتر از مرکز ثقل روی بشکه باشد و البته طناب نباید لیز بخورد.

نکات مهم در آموزش گره زدن در کوهنوردی و سایر فعالیت ها

در گام اول گره ها را از مربیان با تجربه فرا بگیرید. سپس مهمترین بحث در آموزش گره های کوهنوردی کسب مهارت است. برای کسب مهارت پس از یادگیری اولیه صدها بار تکرار لازم خواهد بود. به یاد داشته باشید که گره های کوهنوردی در شرایط حساس به کار می آیند، پس باید سطح مهارتتان را تا حدی افزایش دهید که در بدترین شرایط نیز بتوانید به راحتی گره بزنید. می توانید برای کسب مهارت در این فن از توصیه های زیر استفاده کنید:

• یک طنابچه کوتاه با خودتان داشته باشید و در مواقع بیکاری مانند زمانی که مترو یا تاکسی هستید، گره بزنید.
• پس از کسب مهارت در گره زدن با دو دست به سراغ گره زدن با یک دست بروید. با هر دو دست گره زدن را تمرین کنید. خودتان را به سطحی برسانید که با دست چپ یا راست بتوانید به راحتی انواع گره های کوهنوردی را بزنید .
• با دوستانتان مسابقه بگذارید. به طور مثال پس از یک جلسه تمرین سنگنوردی و در هنگام رفع خستگی با دوستان خود مسابقه گره زدن بگذارید. ایرادات همدیگر را بگیرید و گره های هم را نقد کنید. این کار به شما کمک می کند تا در شرایط استرسی راحتتر با طناب کار کنید.
• چشم بسته گره بزنید. چشمتان را ببندید و گره ها را تمرین کنید. می توانید گره زدن را از پشت تمرین کنید.

مدتی تمرین به سبک بالا باعث می شود تبدیل به یک گره زن حرفه ای شوید.